وزارت خارجه ایران در واکنش به بیانیه مشترک اخیر بریتانیا، سوئد، کانادا و اوکراین درباره پرونده انهدام هواپیمای اوکراینی نوشت براین باور است «کلیه ابعاد» این پرونده «به حد کفایت مورد توجه قرار گرفته است.»
وزارت خارجه ایران در بیانیه‌ای در مورد هواپیمای سرنگون‌شده اوکراینی می‌گوید کلیه ابعاد این سانحه “به حد کفایت” مورد توجه قرار گرفته است و ایران از سر “دلجویی” و “مهربانی” رقمی پرداخت می‌کند، اما نه بر اساس تعهد.وزارت خارجه جمهوری اسلامی در این بیانیه جدید خود می‌گوید در سه دور مذاکرات دوجانبه میان نمایندگان ایران و اوکراین در مرداد ۱۳۹۹، مهر ۱۳۹۹ و خرداد ۱۴۰۰ “به تمام جوانب فنی، نظامی، حقوقی، کیفری و پرداخت‌ها به تفصیل و متناسب با تعهدات بینالمللی و حتی فراتر از آن پرداخته شده” است.وزارت خارجه ایران در ادامه نوشت پس از انهدام هواپیمای اوکراینی، جمهوری اسلامی «بر اساس حسن نیت و زدودن سوءتفاهم‌های احتمالی، نهایت تلاش خود را به کار بست که در فضایی سازنده و حرفه‌ای، تعامل مقتضی با دولت اوکراین در خصوص ابعاد مختلف» انهدام این هواپیما را انجام دهد.
این در حالی است که مقام‌های جمهوری اسلامی در اولین روزهای پس از انهدام این هواپیما در تلاش برای پنهانکاری این موضوع بودند.
وزارت خارجه ایران همچنین اضافه کرد این کشور «تاکنون به تعداد زیادی از خانواده‌ها» غرامت پرداخت کرده و «مابقی نیز در دست انجام است».
هفته گذشته وزرای خارجه چهار کشور کانادا، سوئد، بریتانیا و اوکراین که تعدادی از شهروندانشان در انهدام هواپیمای اوکراینی جان خود را از دست دادند، در قالب یک گروه بینالمللی هماهنگی، به جمهوری اسلامی هشدار دادند که در صورت همکاری نکردن، پرونده انهدام این هواپیما را در چارچوب حقوق بین‌الملل دنبال می‌کنند.
وزیران این چهار کشور از اینکه جمهوری اسلامی در مذاکره پرداخت غرامت با این گروه در ۲۲ نوامبر، اول آذر، شرکت نکرده است، ابراز تاسف شدید کردند.
در بیانیه آنان از جمهوری اسلامی خواسته شده در ارتباط با اقدام سپاه پاسداران در سرنگون کردن این هواپیمای مسافربری به مسئولیت‌های خود در پرداخت کامل غرامت به کشورهای حاضر در این گروه عمل کند و پیش از پایان سال ۲۰۲۱ با حسن نیت وارد مذاکره شود.
پیش از این بیانیه، ملانی جولی، وزیر خارجه کانادا، در توییتی نوشت که کشورش به همراه اوکراین در دادگاه ایران برای بررسی پرونده سرنگونی هواپیمای مسافربری پی‌اس-۷۵۲ حاضر نخواهد شد.
او نوشت: «ایران باید به تعهدات خود تحت قوانین بینالمللی پایبند باشد. ما خواستار شفافیت در روند دادرسی جنایی هستیم.»
دستگاه قضایی جمهوری اسلامی در روزهای اخیر محاکمه متهمان ناشناس و رده‌پایین پرونده انهدام هواپیمای اوکراینی را در یک دادگاه نظامی آغاز کرد.
اما در حالی که این دادگاه انهدام هواپیما را یک «سانحه» توصیف کرده، انجمن خانوادههای جانباختگان هواپیمای اوکراینی نیز این دادگاه را «نمایشی» خواند.
همچنین گروهی از خانوادههای قربانیان این هواپیما مقابل دادگاه تجمع کردند و نیروهای امنیتی آنها را در محاصره خود قرار دادند.
حامد اسماعیلیون، سخنگوی انجمن خانوادههای جانباختگان هواپیمای اوکراینی، در کنفرانس خبری این انجمن، با اشاره به سیر شواهد و وقایع اعلام کرد سرنگونی هواپیمای اوکراینی توسط سپاه پاسداران عمدی بوده است.
ایران: پرداخت مبلغی از سر دلجویی و مهربانی و نه بر اساس تعهد
متن بیانیه وزارت خارجه ایران از به کاربردن دو مفهوم “خسارت” یا “غرامت” به خانواده جانباختگان اجتناب کرده است و می‌گوید که جمهوری اسلامی از سر “حسن نیت” و “دلجویی” و “از روی مهربانی” و ارفاق (ex-gratia) بدون آن‌که تعهد آن را به رسمیت بشناسد، رقمی برای پرداخت به خانواده جانباختگان تعیین کرده است.
در متن بیانیه منتشرشده در وبگاه رسمی وزارت خارجه ایران آمده است «از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران بر اساس حسن نیت و بر مبنای ex-gratia و در راستای دلجویی از خانوادههای جانباختگان، نسبت به تعیین رقمی برای پرداخت به خانوادههای کلیه قربانیان (بدون هیچگونه تبعیض از قبیل تابعیت آنها) اقدام کرده و با تشکیل «ستاد پرداخت» در وزارت راه و شهرسازی، تاکنون به تعداد زیادی از خانواده‌ها پرداخت صورت گرفته و مراحل قانونی برای پرداخت به مابقی نیز در دست انجام است.»
در ادامه آمده است: «در همین راستا، علاوه بر اطلاع‌رسانی و پرداخت به اتباع ایرانی، طی یادداشت‌هایی، مراتب به دولت‌های اوکراین، کانادا، افغانستان و سوئد که برخی از اتباع آنان در میان جانباختگان قرار دارند اطلاع‌رسانی شده و آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای پرداخت به خانوادههای اتباع جانباخته آنها اعلام گردیده است.»خانوادههای جانباختگان هواپیمای اوکراینی روز یکشنبه ۷ آذر (۲۸ نوامبر) با حضور در مقابل دادگاه پرونده هواپیمای ساقط شده اوکراینی دست به اعتراض زدند. آنها این دادگاه نظامی را “نمایشی و غیرقانونی” خواندند.ویدیوهایی که در شبکه‌های اجتماعی از جمله در یوتیوب و توییتر منتشر شده حاکی از آن است که پلیس و نیروهای امنیتی تظاهرکنندگان را محاصره کرده‌اند.
در یکی از فیلم‌هایی که منتشر شده خانواده جانباختگان فریاد سر می‌دهند “ما اوباش نیستیم”، “ننگ بر حافظین جنایتکاران”.
خانوادههای جانباختگان فریاد می‌زدند “سپاه پاسداران فرزندان ما را قتل عام کردند” و “بچه‌های ما سپر انسانی” شدند. آنها عامل و مسئول این “قتل عام” را خامنه‌ای و سپاه پاسداران ایران دانستند و علیه فرماندهان سپاه شعار دادند.
وزارت خارجه ایران در پایان بیانیه خود می‌افزاید: «این وزارتخانه بر این باور است که کلیه ابعاد سانحه هواپیمای اوکراینی در قالب سه دور مذاکرات انجام شده بین هیات‌های دو طرف و سایر تماس‌های رسمی فی مابین، به حد کفایت مورد توجه قرار گرفته است. مع‌الوصف، جمهوری اسلامی ایران همواره آماده است به تعاملات دوجانبه از طریق سفارتخانه های دو طرف یا سایر دیدارها و تعاملات میان مقامات دو کشور ادامه دهد.»
