۱۴۰۰ آذر ۲۸, یکشنبه

مذاکرات وین؛ هم چوب و هم پیاز!


                                   سخن روز

«بهتر از آن چیزی بود که ممکن بود باشد؛ و بدتر از آنچه که باید می‌بود!»؛ این گفتهٔ یک مقام بلندپایهٔ وزارت‌خارجهٔ آمریکا دربارهٔ آخرین وضعیت مذاکرات وین است. ابهام در این جمله، ریشه در ابهام و سردرگمی مواضع طرف مقابل مذاکره، یعنی رژیم آخوندی دارد.

روز جمعه ۲۶آذر باز هم مذاکرات تعطیل شد و طرف‌های مذاکره، بدون به‌دست آمدن نتیجه مشخصی به پایتخت‌های خود بازگشتند.

اروپاییها مقصر این توقف را رژیم ایران عنوان می‌کنند؛ اما باقری، سرپرست هیأت رژیم می‌گوید توافق کردیم «استراحت کنیم!»، البته نمی‌گوید این چه استراحتی است که به گفتهٴ اولیانوف، نمایندهٔ روسیه در مذاکرات «تاریخ از سرگیری مذاکرات» بعد از آن «روشن نیست!». انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اروپا هشدار می‌دهد که فرصت برای مذاکرات «ماه‌ها نیست، بلکه تنها چند هفته بیشتر فرصت نداریم»؛ تروئیکای اروپایی هم هشدار می‌دهند «گفتگوهای اتمی به پایان راه نزدیک می‌شود» و با سرخوردگی می‌گویند در پایان روز جمعه و پس از انبوهی مذاکره، فقط مقداری پیشرفت فنی بوده که فقط مذاکرات را به‌نقطهٔ پایانی دور شکست‌خوردهٔ ششم، در خردادماه، نزدیک کرده است! باقری هم می‌گوید نه‌تنها اختلافات دورهای پیشین مذاکره باقی مانده، بلکه «چندتایی هم به آنها افزوده شده!». واشنگتن پست گزارش می‌دهد: «زمان برای اجتناب از لحظه‌ای که برجام تبدیل به جسدی غیرقابل احیا شود، رو به اتمام است!»؛ نیوزویک تأیید می‌کند «مذاکره‌کنندگان انگلستان، فرانسه و آلمان ناامید و مستأصل هستند!».

این سردرگمی، به‌ویژه زمانی جدی‌تر می‌شود که رژیم آخوندی تنها چند روز پیش در دو فقره عقب‌نشینی ذلت‌بار پذیرفت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سایت تسای کرج بازدید کند و وزیر خارجه‌اش در گفتگو با دبیرکل ملل متحد از لغو «همهٔ تحریم‌ها» عقب نشست و به لغو «تحریم‌های برجامی» رضایت داد؛ دو فقره عقب‌نشینی که طرف‌های مذاکرهٔ رژیم را امیدوار کرده بود توافق نهایی نزدیک باشد. اما تنها چند روز بعد شاهد این وضعیت آشفته و ابراز ناامیدی و سرخوردگی زنجیره‌یی ۴+۱ و آمریکا هستیم.

اما چرا؟ اگر رژیم نمی‌خواهد توافق کند، پس آن دو فقره عقب‌نشینی چه بود؟ اگر می‌خواهد توافق کند، این متوقف کردن بدون نتیجهٔ مذاکرات برای چیست؟

پاسخ همان وضعیت متناقض و بحران درونی رژیم است که به‌خاطر آن نمی‌تواند بر سر دوراهی مرگ، میان زهرخوری و رویارویی با جامعهٔ جهانی، قاطعانه یکی را برگزیند. از این رو چون طرف‌های مقابل تهدید به اجلاس اضطراری شورای حکام برای بررسی پرونده رژیم، تا پیش از پایان سال جاری میلادی کرده‌اند، می‌خواهد، این موج را از سر بگذارند. همان که یک مقام ارشد وزارت‌خارجهٔ آمریکا هم گفت: «نباید درباره اهمیت توافق بین ایران و آژانس «بزرگ‌نمایی» کرد، چرا که تهران برای چندمین بار در آستانه ارجاع پرونده‌اش به شورای حکام، اقدامی برای کاهش سطح تنش انجام می‌دهد!».

اما چشم‌انداز بستگی به‌تصمیم رژیم بر سر دوراهی مرگ دارد. مجموع مواضع و هشدارها نشان می‌دهد مجال رژیم هر روز تنگ‌تر می‌شود و ترفندهای رژیم برای خرید زمان، دیگر نه‌تنها جواب ندارد، بلکه تهدیدها علیه رژیم را افزایش می‌دهد؛ و به این ترتیب رژیم هم چوب دو فقره عقب‌نشینی را خواهد خورد و هم پیاز شکست احتمالی مذاکرات و افزایش فشارهای مگاتنی جدید را.