اتحادیۀ اروپا قصد دارد تا پنج سال دیگر، معادل ۳٠٠ میلیارد یورو سرمایه‌های دولتی و خصوصی را به طرح‌های بزرگ عمرانی اختصاص دهد. این پروژۀ بزرگ، “پاسخ اروپاییان به نفوذ فزایندۀ چین” توصیف شده است.
روز چهارشنبه اول دسامبر/۱٠ آذر، کمیسیون اروپا از مجموعه طرح‌های بزرگ خود در حوزه‌های عمران، صنایع دیجیتال و آب و هوا و انرژی پرده برداشت. این طرح سال ۲٠۲۷ را به عنوان چشم‌انداز تعیین کرده است.
این طرح‌ها که خطوط کلی راهبرد جدید اتحادیۀ اروپا را در سطح جهانی مشخص می‌کند و فعلاً “دروازۀ جهانی” (Global Gateway) نامیده شده، باید تمامی زنجیره‌های داد و ستد اروپایی را تقویت کند: دسترسی مطمئن به انرژی، مواد خام، مواد غذایی باید در درازمدت تأمین شود. بنابراین علاوه بر همۀ وسائل و راه‌های حمل و نقل، ارتباط و فن‌آوری دیجیتالی نیز تقویت خواهد شد.
همچنین پژوهش علمی، بهداشت و مقابله با تأثیرات ناخواستۀ تغییر آب و هوا از جمله سرخط‌های مهم پروژه‌های اروپایی‌اند.
چین که طرح عظیم خود معروف به جادۀ ابریشم جدید و یا “کمربند و جاده” (Belt and Road) را از سال ۲٠۱۳ به اجرا گذاشت، نگرانی‌ها و غبطه‌های فراوان در دنیای غرب برانگیخت. پکن با هزینه کردن میلیاردها دلار برنامه‌های وسیعی را برای تحکیم روابط بازرگانی خود در سطح جهان تدارک دید. منابع رسمی چین هزینه‌های پروژه را تا امروز معادل ۱۲۴ میلیارد یورو اعلام کرده‌اند.
مقامات اتحادیۀ اروپا تاکنون انتقادهای زیادی را علیه “جاده ابریشم” چین مطرح کرده‌اند. به گفتۀ آنها، طرح‌های پکن فاقد شفافیت است و در نهایت، به ضرر برخی کشورهای فقیر تمام می‌شود. ولی در مقابل، اروپاییان ادعا می‌کنند که طرح “دروازۀ جهانی” منافع همۀ کشورهای شریک در پروژه‌ها را منظور خواهد کرد. خانم اورزولا فن‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا همچنین گفت که با شرکت دادن بخش خصوصی، ریسک پروژه‌ها کمتر خواهد شد.
با اینکه همۀ رسانه‌ها از رقابت اروپا با چین خبر می‌دهند، اما کمیسیون اروپا حین معرفی رسمی پروژۀ “دروازۀ جهانی” هیچ نامی از چین نبرد. اورزولا فن‌درلاین گفت: “ما خواهان طرح‌هایی هستیم که در کمال شفافیت و با کیفیت و مدیریت عالی اجرا شود”.
اگرچه قدرت فزایندۀ چین یکی از دلایل اصلی شکل‌گیری پروژۀ اروپاییان است، اما اپیدمی کووید ۱٩ نیز در مصمم کردن مقامات بروکسل نقش مهمی داشته: کمبود ناگهانی برخی مواد اولیه، مختل شدن شبکه‌های حمل و نقل یا ناتوانی در تهیۀ دارو و ماسک، دولت‌های اروپایی را به اشکالات ساختاری زیادی آگاه کرد. به گفتۀ یکی از نمایندگان پارلمان اروپا، “اتحادیۀ اروپا در جعبه ابزار جغرافیای سیاسی خود کمبودهایی داشت که باید به کمک پروژۀ دروازۀ جهانی رفع گردد”.
“دروازۀ جهانی” شاید یکی از نخستین نشانه‌های به‌خود آمدن اتحادیۀ اروپا در برابر گسترش حیرت‌آور نفوذ و اقتدار جهانی چین باشد.
