۱۳۹۹ آذر ۶, پنجشنبه

دیپلمات‌های غربی: بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای با ایران بعید است

 

در آستانه آغاز به کار دولت جو بایدن رئیس جمهوری منتخب ایالات متحده آمریکا در حالی که قدرت‌های اروپایی خواهان کاهش سریع تنش‌ها با ایران هستند، بازگشت واشنگتن به توافق هسته سال 2015 با ایران که دولت دونالد ترامپ در سال 2018 از آن خارج شده، اما کماکان بعید به نظر می‌رسد.

در همین راستا منابع دیپلماتیک بلند پایه اروپایی به روزنامه «وال استریت جورنال» تاکید کرده‌اند که کشورهای اروپایی در این میان بر واشنگتن جهت بازگشت سریع به توافق هسته‌ای اعمال فشار نخواهند کرد.

از سویی و علی‌رغم این‌که کشورهای اروپایی کماکان از توافق هسته‌ای با ایران حمایت می‌کنند، برخی مسئولان آگاه از کشورهای فرانسه، بریتانیا و آلمان بر این باورند که بازگشت کامل به توافق هسته‌ای احتمالا تا قبل از برگزاری دوره آتی انتخابات ریاست جمهوری ایران در ژوئن آینده امکان‌پذیر نبوده و تمایلی برای آن نباشد.

همچنین علی‌رغم نگرانی‌های فزاینده اروپایی درباره روند انجام تحقیقات هسته‌ای در ایران، برخی دیپلمات‌های اروپایی به روزنامه آمریکایی «وال استریت جورنال» گفته‌اند که آنها برای رسیدن به توافقی سریع در ماههای اولیه آغاز به کار دولت جو بایدن، در بهار آینده، اصرار دارند تا از این طریق بتوان تحریم‌های آمریکایی گسترده اعمال شده بر تهران را در ازای خودداری ایران از توسعه فعالیت‌های هسته‌ایش، کاهش داد.

این دیپلمات‌های اروپایی بر این باورند که کاهش تحریم‌ها منجر به فراهم آوردن فواید اقتصادی ملموسی برای ایران تا قبل انتخابات ژوئن خواهد شد و دولت جدید ایران را به ادامه مذاکرات بر سر مسئله هسته‌ای این کشور تشویق خواهد کرد.

از طرفی ایران اما ممکن است کاهش نسبی تحریم‌ها و بازگشت به روند مذاکرات هسته‌ای را به معنی کاهش ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده این کشور بداند که اخیرا و در پی نقض توافق هسته‌ای از سوی تهران، به طور فزاینده‌ای به 12 برابر حد مجاز در توافق هسته‌ای رسیده که به نظر کارشناسان این مقدار از اورانیوم غی‌سازی شده برای ساخت دو بمب اتم کافی است.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در گزارش اخیر خود گفته ایران در هفته‌های اخیر و در ادامه نقض مستقیم مفاد توافق هسته‌ای، در تاسیسات اصلی نطنز اقدام به مونتاژ و راه‌اندازی زیرزمینی صدها دستگاه سانتریفیوژ پیشرفته کرده است.

هر چند جو بایدن در سپتامبر گذشته با نشر مقاله‌ای گفته که چنانچه ایران از همه نقض‌ها علیه مفاد توافق هسته‌ای عقب‌نشینی کند او نیز آمادگی خواهد داشت با بازگشت به توافق هسته‌ای ضمن تشدید محدودیت‌ها علیه تهران در آینده، توافق هسته‌ای پیشین را تعدیل کند، دیپلمات‌های اروپایی بر این باورند که تیم بایدن دارای طرح‌های مفصل ویژه‌ای درباره پرونده هسته‌ای ایران است که تاکنون آن را اعلام نکرده است.

در حالی که دیپلمات‌های غربی باور دارند که احتمالا تا بهار آینده بتوان به هماهنگی موقتی درباره پرونده هسته‌ای ایران دست یافت در عین حال اما درباره امکان موافقت ایران در آینده با گسترش توافق تا قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران ابراز تردید کرده‌اند.

این دیپلمات‌های اروپایی همچنین معتقدند که انتخابات ریاست جمهوری آتی ایران در ماه ژوئن به روی کار آمدن رئیس جمهوری تندروتری به جای حسن روحانی که تایید کننده توافق هسته‌ای بوده، خواهد انجامید.

حتی اگر توافق هسته‌ای سال 2015 به عنوان نقطه مرجعی برای مذاکرات باقی‌ بماند اغلب دیپلمات‌ها همچنان بر این باورند که بازگشت ایالات متحده آمریکا به توافق هسته‌ای، احتمالا نفوذ غربی‌های برای قانع کردن تهران و هم‌پیمانان چینی و روسی‌‌اش در توافق هسته‌ای جهت پذیرش توافقی گسترده و قاطعانه در آینده را بی‌تاثیر خواهد کرد.

در بروکسل نیز جایی که مسئولان اروپایی چند روز پیش گردهم آمدند نیز جوزپ بوریل رئيس سیاست خارجی اتحادیه اروپا اذعان کرده که توافق سال 2015 احتمالا به تغییراتی نیاز خواهد داشت.

جوزپ بوریل در گفتگویی اختصاصی که پیش‌تر با او انجام شده گفت:« من ضد ایده تعدیل توافق و گسترش آن یا بازنگری در آن نیستم اما نمی‌توان از آن خلاص شد و آن را از پنجره به بیرون انداخت و دوباره از صفر آغاز کرد».

شایان ذکر است که مسئولان ایرانی اخیرا پیام‌های ضد و نقیضی را در قبال دولت جدید آمریکا مخابره‌ کرده‌اند، اما بارها گفته‌اند که از بازگشت ایالات متحده به توافق استقبال می‌کنند.

هر چند مقام‌های ایرانی بارها گفته‌اند چنانچه تحریم‌های آمریکایی برداشته شود، آنها آماده عقب‌نشینی از گام‌های هسته‌ایشان هستند، اما دیپلمات‌های اروپایی اشاره کرده‌اند که انجام فزاینده تحقیقات بر سانتریفیوژهای پیشرفته در ایران به مشکلی جدی تبدیل شده که دستیابی به راه حلی برای آن دشوار به نظر می‌رسد.