حدود یک ماه بعد از انفجار بزرگ بندر بیروت ودراوج آشفتگی لبنان،رئیس جمهوری فرانسه به این کشوررفته تا شاید بتواند با اعمال فشار بر گروه‌های حاکم و دعین حال گفتگو باآنها،اجرای اصلاحات در لبنان را ممکن سازد. به رغم بسیاری مخالفت‌ها، ماکرون به گفتگو با حزب‌الله نیز مصمم است.
امانوئل ماکرون که دیشب – دوشنبه ٣١ اوت/١٠ شهریور – به بیروت رسید، ٢۵ روز قبل نیز به این شهر سفر کرده بود. او نخستین رهبر سیاسی غربی بود که بعد از فاجعۀ انفجار در بندر بیروت به بازدید شهر رفت.
بازگشت سریع او به لبنان که از نگاه محافل ضدغربی بیروت حاکی از تعجیل فرانسه برای مداخله در امور لبنان و افزایش نفوذ فرانسه است، به گفتۀ شخص رئیس جمهوری نیز اقدام حساسی است. او به سایت خبری آمریکایی “پولیتیکو” گفت: “من آگاهم که چالش پرخطری را آغاز کرده‌ام. من تنها سرمایه‌ام یعنی سرمایۀ (اعتبار) سیاسی خود را روی میز گذاشته‌ام”.
اگر امانوئل ماکرون به صاحبان قدرت و نفوذ در لبنان بیش از حد فشار بیاورد، بلافاصله به مداخله در امور این کشور و “بازگشت به روابط استعماری قدیم” متهم خواهد شد. اما وضعیت لبنان چنان خراب و آشفته است که با یکی دو سفر و بازدید معمولی سران سیاسی تغییر نخواهد کرد. محافل قدرت در لبنان ناچارند که برای خروج از این مهلکه تصمیم‌های جدی‌تری بگیرند و تلاش و حسن نیت بیشتری از خود نشان دهند.
روابط دیرینۀ فرانسه و لبنان
امانوئل ماکرون در عین حال بر وجه نمادین سفرش تأکید دارد. او بلافاصله بعد از ورود به بیروت گفت می‌خواهد نشان دهد که “لبنانی‌ها و فرانسوی‌ها برادرند”.
بامداد سه‌شنبه اول سپتامبر، امانوئل ماکرون به منطقۀ حفاظت‌شدۀ “جاج” رفت و به مناسبت صدمین سالگرد شکل‌گیری “لبنان بزرگ” یک درخت سدر (نماد لبنان) کاشت.
او شب گذشته نیز به دیدار خانم فیروز، خوانندۀ بزرگ لبنان رفت و نشان فرانسوی لژیون دونور را به او داد. فیروز فیروز که ٨۵ سال دارد یکی از سرشناس‌ترین هنرمندان عرب در جهان غرب محسوب می‌شود.
رئیس جمهوری فرانسه همچنین برای برگزاری یک “کنفرانس بین‌المللی” با همکاری سازمان ملل، با هدف جمع‌آوری کمک برای لبنان اعلام آمادگی کرد.
امانوئل ماکرون در بیروت به دیدار فیروز، چهرۀ نمادین هنر لبنان رفت
امانوئل ماکرون در بیروت به دیدار فیروز، چهرۀ نمادین هنر لبنان رفت © twitter
امانوئل ماکرون که بر عرشۀ یک کشتی جنگی فرانسوی با نمایندگان جامعۀ مدنی لبنان دیدار کرد، نوید کمک‌های بین‌المللی گسترده‌ای را داد اما تأکید کرد که نحوۀ استفاده از این کمک‌ها تعیین‌کننده خواهد بود. آنتوان زغبی رئیس صلیب سرخ لبنان نیز با اشاره به سوءمدیریت‌ها مثال زد که در حال حاضر ٨٠درصد داروهایی که به لبنان می‌رسد با نیازهای کشور منطبق نیست.
به گفتۀ “مِلحم خَلَف”، یکی دیگر از نمایندگان جامعۀ مدنی و رئیس کانون وکلای لبنان، “نخستین نیاز این کشور، حکومت قانون است”. او خطاب به رئیس جمهوری فرانسه گفت: “جوان‌های ما فریاد می‌زنند که ما یک دولت واقعی و مسئولان واقعی می‌خواهیم”.
روز دوشنبه، چند ساعت قبل از ورود امانوئل ماکرون، مصطفی ادیب، سفیر لبنان در آلمان، به عنوان نخست‌وزیر جدید معرفی شد. ادیب که ۴٨ سال دارد و مدرس دانشگاه نیز هست، فعلاً از سوی همه جناح‌ها پذیرفته شده اما تشکیل کابینۀ جدید احتمالاً کاری دشوار خواهد بود.
گفتگو با حزب‌الله: چالشی پرخطر
قرار است که سه‌شنبه شب (اول سپتامبر)، امانوئل ماکرون با نمایندگان ٩ جناح اصلی لبنان به گفتگو بنشیند. حضور نمایندۀ حزب‌الله نیز در این نشست اعلام شده است. بسیاری از کشورهای غربی، از جمله آمریکا، هیچ نوع تماس یا مذاکره‌ای را با حزب‌الله نمی‌پذیرند. آنها این سازمان را “تروریست” و دست‌نشاندۀ ایران می‌دانند.
در فرانسه نیز کم نیستند شخصیت‌ها و محافل فرهنگی و سیاسی که از گفتگوی مستقیم ماکرون با حزب‌الله شدیداً ناراضی‌اند. اما حضور نمایندۀ حزب‌الله در نشستی که به ابتکار رئیس جمهوری فرانسه برگزار می‌شود، می‌تواند نشانه‌ای از برخی تغییرات در سیاست‌های این سازمان شیعی باشد. سه روز قبل، حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله اعلام کرده بود که دعوت امانوئل ماکرون را برای ایجاد یک میثاق تازۀ سیاسی در لبنان می‌پذیرد.
مخالفت‌ها با حزب‌الله
در آستانۀ دیدار ماکرون با نمایندگان گروه‌های سیاسی لبنان، روزنامۀ فیگارو یادداشتی را با امضای ٢٧ تن ازشخصیت‌های فرهنگی و سیاسی فرانسوی منتشر کرد که از امانوئل ماکرون می‌خواهند حزب‌الله را یک سازمان تروریستی به حساب آورد و کاری کند که اتحادیۀ اروپا نیز با این نظر همراه شود. در این یادداشت آمده است که “حزب‌الله لبنان دولتی در دولت است” که قدرت ایذایی خود را در کشور گسترش می‌دهد و امنیت منطقه و جهان را تهدید می‌کند. نویسندگان یادداشت می‌گویند که حزب‌الله دست‌نشاندۀ ایران است و استقلال و بی‌طرفی لبنان با وجود آن امکان‌پذیر نیست. آنان بخصوص مسلح بودن حزب‌الله را مانع بزرگی در راه تشکیل یک دولت قانونی و مسئول می‌دانند.
٢٧ امضاکنندۀ این یادداشت یادآوری می‌کنند که آمریکا و همچنین کشورهایی چون هلند، آلمان و بریتانیا حزب‌الله را یک سازمان تروریستی می‌دانند. به عقیدۀ آنان فرانسه نیز باید از این نگرش پیروی کند. “در غیر این صورت و بدون محکوم کردن حزب‌الله، تلاش‌های فرانسه برای کمک به دوست قدیمی خود (لبنان) بیهوده خواهد بود”.
ماکرون: همه می‌دانند که برنامۀ کار حزب‌الله “ایرانی” است
ژرژ مالبرونو روزنامه‌فیگارو، در مطلبی دیگر، نزدیک شدن ماکرون به حزب‌الله را شرح می‌دهد و می‌نویسد که طی سفر اول امانوئل ماکرون به بیروت (۶ اوت)، محمد رعد، چهرۀ مهم حزب‌الله و رهبر این گروه در پارلمان، هشت دقیقه گفتگوی خصوصی با ماکرون داشت. مالبرونو گوشزد می‌کند که این نخستین گفتگوی یک عضو عالیرتبۀ حزب‌الله با ریاست جمهوری فرانسه، از سال ١٩٨٢ به بعد محسوب می‌شود؛ رویدادی که از نظر برخی نزدیکان حزب‌الله “نوعی به رسمیت شناختن این سازمان در سطح بین‌المللی” است.
فیگارو می‌نویسد که در آن دیدار، ماکرون به محمد رعد گفته است: “من مایلم که برای تغییر دادن اوضاع لبنان با شما همکاری کنم”… خبرنگار فیگارو به نقل از منابع فرانسوی در بیروت، ادامۀ سخنان ماکرون را چنین گزارش می‌دهد: “ثابت کنید که لبنانی هستید. همه می‌دانند که برنامۀ کار شما ایرانی است. پیشینۀ شما کاملاً معلوم است، هویت خاص شما کاملا شناخته شده است. اما با اینحال همگی لبنانی هستید. مگرنه؟ می‌خواهید به لبنانی‌ها کمک کنید؟ آری یا نه؟ مگر شما از ملت لبنان حرف نمی‌زنید؟ پس به خانه برگردید، سوریه و یمن را ترک کنید و در کشور خودتان برای ساختن یک دولت جدید تلاش کنید، چون این دولت جدید به نفع شما و خانواده‌تان خواهد بود”…
ژرژ مالبرونو می‌افزاید که کمی بعد از این گفتگو، ماکرون در پاسخ به پرسش‌های خبرنگاران در مورد امکان گفتگو با یک سازمان تروریستی تأکید کرد که “به هرحال حزب‌الله نمایندگانی دارد که منتخب مردم‌اند و بخشی از سیاست داخلی کشور به حساب می‌آید”. مالبرونو باور دارد که پیام ماکرون از سوی شیخ حسن نصرالله به روشنی دریافت شده، زیرا او چندی بعد برای مذاکره در مورد تغییرات سیاسی در لبنان ابراز آمادگی کرد.
خبرنگار فیگارو می‌نویسد که طی هفته‌های اخیر، پیام‌هایی میان پاریس و حزب‌الله رد و بدل شده است. او به نقل از یک “منبع فرانسوی” می‌نویسد: به طور خلاصه ماکرون به آنها گفته که ما کاری به اسلحۀ شما نداریم ولی در عوض شما هم “بگذارید کمی اکسیژن وارد سیستم شود. این وضع قابل دوام نیست و طرفداران شما همراه با سیستم غرق خواهند شد”.
