اول آذر ماه قطع ارتباط شهروندان ایرانی با شبکه جهانی اینترنت وارد هفتمین روز خود شد. خبرهایی درباره وصل شدن اینترنت به صورت محدود و در برخی استان‌ها منتشر شده اما مطابق گزارش “نت بلاکس”، سازمان غیردولتی ناظر بر فعالیت‌های اینترنتی جهان، سطح دسترسی به اینترنت در ایران هنوز فراتر از ده درصد نیست.
پیش از این درباره زیان‌های مالی هنگفت قطع اینترنت و اختلالی که در فعالیت بخش‌های مختلف اقتصادی و آموزش عالی ایجاد شده گزارش‌هایی منتشر شده بود و اکنون ابعاد جدید از پیامدهای این اقدام آشکار می‌شود.
بهروز بنیادی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی، با اشاره به این که قطع اینترنت با تصمیم شورای عالی امنیت ملی انجام شد به خبرگزاری ایلنا گفت: «مسئله اینجاست که بسیاری از کسب و کارهای ما از جمله حمل و نقل، امور بانکی و بیمارستانی و غیره وابسته به این فضا هستند.»
برخی از موافقان قطع ارتباط با شبکه جهانی اینترنت معتقدند این کار موجب گسترش شبکه اینترنت ملی می‌شود. بهروز بنیادی می‌گوید درخصوص فضای اینترنت ملی کارهایی صورت گرفته “که البته پاسخ‌دهنده نیازهای مردم نیست”. این نکته هم وجود دارد که “اینترنت ملی” با استفاده از امکانات اینترنت جهانی فعالیت می‌کند.
عضو کمیسیون بهداشت مجلس این دیدگاه که با قطع اینترنت مردم از رسانه‌های خارجی کمتر استفاده می‌کنند را نیز ناموجه دانست و خاطرنشان کرد: «مردم هستند که انتخاب می‌کنند از رسانه‌های دیداری و شنیداری داخل کشور استفاده کنند یا اینکه رسانه‌های خارجی را رصد کنند، اینکه بگویم اینترنت را وصل نکنیم تا از رسانه‌های داخلی استفاده شود محلی از اعراب ندارد.»
شهاب قربانی، دبیرکل کانون صرافان ایران، معتقد است قطع اینترنت فعالیت این صنف را به دلیل برقرار نبودن ارتباط با خارج با مشکلات جدی روبرو کرده است.
صرافی‌ها در تعطیلی اجباری
دبیرکل کانون صرافان ایران اول آذر ماه به ایلنا گفت: «شرایط صرافی‌ها دقیقا مانند روزهای تعطیل است و عملا قطعی اینترنت باعث تعطیلی صرافی‌ها شده است. وقتی خرید و فروش انجام نشود گستره رکود افزایش می‌یابد، معامله‌ای انجام نمی‌شود که بخواهد قیمت‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.»
قربانی با بیان این که در نبود اینترنت فعالیت صرافان متوقف شده افزود بدون اینترنت ریسک خطا در فعالیت صرافی‌ها بسیار بالا می‌رود و به واسطه گزارش‌های اشتباه تلفنی ممکن است که فعالان در صرافی‌ها با زیان‌های غیرقابل جبرانی مواجه شوند.
دبیرکل کانون صرافان گفته است: «تقاضای ما از دولت و تصمیم‌گیران این است که برای فعالان اقتصادی که ارتباط مستقیم با شرکای تجاری خود در خارج از کشور یا حیات کار و فعالیت‌شان در ارتباط با خارج از کشور است، بانک مرکزی یک لاین خاص به این شرکت‌ها اختصاص دهد تا خللی در اقتصاد کشور پیش نیاید.»
همزمان با این اظهارات، برخی از مقامات ارشد، از جمله احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران و سخنگوی هیئت رئیسه مجلس خبرگان، از ادامه قطع اینترنت دفاع کرده و از مسئولان خواسته‌اند از راه‌اندازی مجدد ارتباط با اینترنت جهانی خودداری کنند.
پروانه مافی، عضو فراکسیون امید مجلس، درباره شایعه قطع دائمی اینترنت و استفاده از اینترنت ملی به ایلنا گفت: «این‌ها حرف‌های بیخودی است که مطرح می‌شود، امکان دارد که ارتباطاتی که کشور با مراکز اقتصادی دنیا دارد به طور کامل قطع شود؟! قطعا اینگونه نخواهد بود اما احتمالا مدیریت‌هایی بر بخش‌هایی از اینترنت (فضای مجازی) اعمال خواهد شد.»
این نماینده اصلاح‌طلب مجلس می‌گوید کنترل اینترنت تا اندازه‌ای می‌تواند تنش را مهار کند و مانع فضاسازی “عده‌ای معاند” شود اما “مشکلات نداشتن اینترنت گرفتاری‌های زیادی را برای مردم می‌آورد”.
اختلال در ارتباط‌های مردم و کار مراکز آموزشی
با گذشت حدود یک هفته از آغاز قطع اینترنت که ابتدا برای مهار اعتراض‌ها به گرانی بنزین انجام شد، همین مسئله نیز به دلیلی برای نارضایتی شهروندان بدل شده است. بهروز بنیادی در این باره گفته است: «بیشترین موردی که مردم روی آن در مورد قطعی اینترنت اعتراض دارند بحث کسب و کار و ارتباطاتی است که با یکدیگر در آن فضا داشتند، زیرا این فضا محلی بود که افراد دور از هم، کنار هم باشند.»
در حال حاضر صرف‌نظر از صدها هزار فرصت شغلی در کسب و کار اینترنتی، تقریبا هیچ شرکت مهم خدماتی، بنگاه تولیدی و حتی مرکز آموزش عالی وجود ندارد که بدون دسترسی به شبکه جهانی اینترنت قادر به ادامه فعالیت خود به شکل گذشته باشد.
روز پنج‌شنبه ۳۰ آبان برخی خبرگزاری‌ها مانند ایسنا و فارس از آغاز اتصال ارتباط‌های اینترنتی با شبکه جهانی در برخی مناطق ایران خبر دادند. فارس با استناد به گزارش‌های دریافتی نوشت: «تاکنون قطعی اینترنت خطوط ثابت (ADSL) در استان‌های هرمزگان، کرمانشاه، اراک، مشهد، قم، تبریز، همدان، بوشهر و بخش‌هایی از تهران برطرف شده است.»
ایسنا هم از وصل مجدد “اینترنت ثابت” برخی دانشگاه‌های بزرگ پایتخت از جمله تهران، شریف، علامه طباطبایی، بهشتی، امیر کبیر، خواجه نصیر و برخی دیگر از مراکز دانشگاهی خبر داده و نوشته مطابق گزارش‌های تأیید نشده اینترنت شرکت‌هایی که نیازمند استفاده از این امکان هستند نیز در حال وصل شدن است. با این همه تا کنون خبر موثقی درباره وصل ارتباط اینترنتی مراکز آموزش عالی منتشر نشده و گزارش‌های دریافتی از استان‌های یاد شده نیز امکان استفاده شهروندان از ارتباط‌های اینترنتی را تأیید نمی‌کند.
