به گزارش روزنامه "کومرسانت"(Kommersant)، در روز سه شنبه با ساتناد به منابعی در سیستم همکاری های فناوری نظامی روسیه، قرار است در جریان بازدید دو روزه حسین دهقان، وزیر دفاع ایران از مسکئو که روز دوشنبه شروع می شود، تعدادی از معاملات کلیدی تسلیحاتی دو کشور به میزان محسوسی به پیش برده شود.
به نوشته روزنامه روسی "کومرسانت"، تهران فهرست تجهیزات نظامی و تسلیحات مورد نیاز خود را به مسکو ارائه داده و در حال حاضر وزارت دفاع، دولت و کرملین در حال مطالعه این فهرست هستند.
به گفته یکی از منابع "کومرسانت"، سخت بر سر مجموعه قرارداد هایی به مبلغ دستکم هشت میلیارد دلار است.
انزدهم و شانزدهم فوریه حسین دهقان وزیر دفاع ایران در یک سفر کاری به مسکو آمد.
وی مذاکراتی با همتای روسی خود سرگی شایگو و همچنین با مشاور رئیس جمهور روسیه ولادیمیر کوژین و معاون نخست وزیر دیمیتری راگوزین داشت. در جریان دیدار مسائل تضمین امنیت بین المللی ، مبارزه با تروریسم و اوضاع در سوریه و در خاور میانه در کل و همچنین همکاری نظامی — فن آوری دو کشور بحث و بررسی شدند. چشم اندازهای توسعه ی همکاری فن آوری — نظامی بین روسیه و ایران چیست؟ شرق شناس و تحلیل گر سیاسی ولادیمیر ساژین در این باره می گوید:
لازم به یادآوری است که ایران از قدیم یکی از خریداران عمده ی تسلیحات روسی است. در زمان محمد رضا شاه پهلوی مسکوهمکاری نظامی — فن آوری خود را با ارتش ایران تقویت نمود.
پس از انقلاب اسلامی از آغاز سال های 90 تا زمان آغاز اجرای تحریم های بین المللی علیه تهران ، همکاری فن آوری- نظامی با این کشور توسعه ی پویا داشته و با حجم بسیار بالایی صورت می گرفت.
ساژین ادامه می دهد: در آن دوره هواپیماهای شکاری میگ-29 ، بمب افکن های سو-24 ام کا ، سامانه های موشکی اس-200 ب ، موشک های هوانوردی ، سه زیر دریایی دیزلی- الکتریکی و ده ها هلیکوپتر می-17 و می —171 به ایران فرستاده شد.
توافق عمده از سال 1991 بسته شد که دریافت گواهینامه و ارائه همکاری فن آوری در سازمان دهی تولید یک هزار تانک تی —72 اس و 1500 خودرو جنگی پیاده نظام بی ام پ —2 در ایران بود. ضمنا روسیه به ایران سامانه موشکی " تاپ —ام 1 " را فرستاد.
در عین حال تحریم های بین المللی که علیه جمهوری اسلامی ایران به خاطر برنامه های هسته ای اجرا شدند اجازه ندادند که همکاری فن آوری- نظامی پیشرفت کند. در آن زمان قرارداد مربوط به ارسال سامانه موشکی اس-300 به ایران لغو شد. ساژین تاکید می کند که این کار توسط مسکو در سال 2010 به طور کاملا موجه انجام شد. در آن شرایط پیچیده ارسال سامانه موشکی، اوضاع حول ایران را دشوار تر کرده و مخالفین ایران را برای حمله به این کشور ترغیب می کرد.
انعقاد " توافق هسته ای" و به دنبال آن آغاز روند لغو تحریم ها از ایران امکانات جدیدی را برای توسعه ی همکاری فن آوری نظامی بین روسیه و ایران گشود. این امر گامی برای حل مشکلات اس-300 نیز بود. در واقع قطع نامه ی شورای امنیت سازمان ملل متحد که معاهده ی هسته ای را تایید نمود، صادرات تسلیحات تهاجمی سنگین به ایران را برای پنج سال و موشک ها و فن آوری های موشکی را برای هشت سال ممنوع کرده است. اما همکاری فن آوری — نظامی چنین انواعی از تسلیحات و فن آوری نظامی را شامل نمی شود.
در سپتامیر سال 2015 قرارداد جدیدی برای ارسال سامانه موشکی اس-300 پی ام او —2 به ایران امضاء شد. اجرای سند یعنی ارسال آن به ایران باید در ماه های اول سال 2016 شروع شده و در پاییز به اتمام برسد. یادآوری می کنیم که در ساختار هر مجموعه ، پست فرماندهی هنگ و دو گردان با چهار راکت انداز در هر کدام است و بهای دو مجموعه ی اس —300 پی ام او-2 تقریبا یک میلیارد دلار خواهد بود. در محوطه ی مانورهای نظامی کاپوستین یار بلافاصله پس از امضای قرارداد اولین مجموعه سامانه موشکی فرستاده شد. در حال حاضر این سیستم ها در آنجا آزمایشاتی را برای تایید خصوصیات فن آوری ذکر شده سپری می کنند. سپس آنها به بندر روسی در دریای خزر فرستاده شده و از آنجا از طریق دریا به ایران می روند.
ضمنا در سال 2016 تقریبا 80 متخصص ایرانی آمادگی برای بهره برداری از اس-300 ام پی او-2 را در مراکز تحصیلی روسی آموزش می بینند. آموزش تقریبا 4 ماه به طول می انجامد. قیمت آن در قرارداد ذکر شده است.
می توان گفت که انعقاد قرارداد مربوط به سامانه موشکی ، امکانات جدیدی را برای توسعه ی همکاری نظامی بین روسیه و ایران گشوده است. براساس ارزیابی کارشناسان ، ایران به تسلیحات امروزی به ارزش کلی 13 میلیارد دلار نیازمند است. بعید نیست که همه اینها ، قراردادهای آینده با صنایع دفاعی روسیه باشد.
سفر اخیر وزیر دفاع ایران ، چنین گمان هایی را تقویت می کند. در حاشیه های این سفر نظراتی به چشم می خورد که نظامیان ایران می خواستند فن آوری نظامی روسی و تسلیحاتی را به ارزش 8 میلیارد دلار بخرند. چه چیزی نظامیان ایرانی را به روسیه علاقه مند کرده است؟
در وهله ی اول امکان ایجاد سیستم های گسترده دفاع ضد هوایی با کمک روسیه که بر وجود سیستم های کوچک برد، برد متوسط و دوربرد دلالت دارد. این سیستم می تواند بر اساس فن آوری های روسی ساخته شود. یکی از مهم ترین عناصر چنین سیستمی ، هواپیماهای شکاری چند منظوره سو-30 اس ام است که ایران قصد دارد تعداد زیادی از آنها را خریداری کند. همچنین مشورت در خصوص ارسال احتمالی سیستم های موشکی ساحلی " باستیون" با موشک های ضد کشتی مافوق صوت " یاختون" ، هواپیماهای آموزشی — جنگی یاک-130 ، هلی کوپترهای خانواده ی می —8/17 و فن آوری دریایی شامل زیردریایی های دیزلی — الکتریکی و قایق های روی آب کلاس " فرگات" و همچنین تانک های تی-90 است.
قابل ذکر است که در مرحله ی کنونی همکاری فن آوری —نظامی تهران سعی دارد نه تنها خود فن آوری نظامی را خریده بلکه در وهله ی اول فن آوری های معاصر تولید آنرا نیز وارد نماید. طی سال های طولانی ایران در ایزوله بوده و امکان دریافت نمونه های جدید تسلیحات و فن آوری تولید آنها را نداشته است. همه چیزهایی که صنایع دفاعی ایران در سال های اخیر ساخته است: هواپیماهای جنگی ، تانکها، انواع سیستم های موشکی و سیستم های دفاع ضد هوایی و غیر ، شبیه سازی بوده و یا در بهترین حالت با تغییرات طراحی تسلیحات موجود در ارتش ایران که نمونه های قدیمی فن آوری های جنگی خارجی از شوروی ، آمریکا ، چین و کره ی شمالی به روز شده بودند. معرفی های بیشمار تولیدات جدید صنایع دفاعی ایران اغلب در زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد صورت می گرفت و تنها تبلیغاتی با هدف تقویت روحیه ی نظامی ارتش و ملت ایران بود.
امروز ایران به ارتش قدرتمند و موثر نیازمند است. که با تکیه بر منابع خود و فن آوری های مدرن خارجی ایجاد می شود. بنابراین موضع رهبر جمهوری اسلامی ایران در اولویت های خرید نه تکنیک بلکه تکنولوژی کاملا عاقلانه و عمل گرایانه است.
روسیه می تواند و باید شریک مطمئن ایران باشد. این امر به تانک های تی —90 و فن آوری های هوایی مرتبط است. متخصصین روسی پیش بینی می کنند که در آینده قابل پیش بینی ارتباط روسیه و ایران در زمینه همکاری فن آوری — نظامی بیشتر به طرف اجرای پروژه های مشترک پیش می رود. در وهله ی اول این امر به آن انواع تسلیحات مرتبط است که بر اساس آن ها ایران تحولات مشخص ساختاری و علمی داشته و همچنین پایگاه های تولیدی لازم خواهدداشت. تسلیحات زمینی و از جمله فن آوری زرهی و فن آوری دریایی در اولویت های آن هستند.
چشم اندازهای گسترده همکاری فن آوری نظامی آماده سازی نظامیان ایرانی و پرسنل فن آوری نظامی در موسسه های آموزشی نظامی را مد نظر دارد. این مسئله ممکن است در مذاکرات در مسکو بحث و بررسی شده باشد.
ساژین خاتمه می دهد: شک و تردیدی نیست که وزیر دفاع ایران حسین دهقان در مسکو تعداد زیادی از موضوعات برای بحث و گفتگو با همتاهای روسی داشت. و باید امیدوار بود که تمامی طرح های مورد بحث و تفکرات در واقعیت به نفع روسیه ، ایران و تضمین امنیت در خاور میانه و جهان است.
