در آستانه چهاردهمین جمعه اعتراضی در سیستان و بلوچستان، و با ادامه بازداشت‌های گسترده نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی تاکنون دست‌کم ۱۱۳ تن از جمله ده‌ها تن از کودکان، نوجوانان و جوانان زاهدان را بازداشت کرده‌اند
گزارش‌ها حاکی است که نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی تعدادی از بازداشت شدگان بی‌شناسنامه اهل زاهدان را به افغانستان «رد مرز» کرده و شمار دیگری را برای اخذ اعترافات اجباری تحت فشار قرار داده‌اند.کمپین فعالین بلوچ در همین ارتباط گزارش داد که در پی«بازداشت صدها تن از شهروندان بلوچ در زاهدان که بسیاری از آنها فاقد شناسنامه بوده‌اند، نیروهای نظامی در حال رد مرز آنها به افغانستان هستند.»پس از تداوم اعتراضات در زاهدان و برپایی تجمعات روز جمعه در این شهر و دیگر شهرهای سیستان و بلوچستان، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی به بازداشت گسترده شهروندان زاهدان اقدام کردند تا با این اتفاق از تجمعات روز جمعه، ۱۶ دی، جلوگیری کنند.
به گزارش کمپین فعالین بلوچ، نیروهای نظامی در زاهدان در روزهای اخیر دست‌کم ۱۱۳ تن را بازداشت کرده‌اند.در میان بازداشت‌‌شدگان نام کودکان و نوجوانان نیز به چشم می‌خورد. احسان ایدون ۱۴ ساله، بنیامین کوهکن ۱۶ ساله، بلال (یاسر) توتازهی ۱۷ ساله، احسان رخشانی ۱۷ ساله، محمد گرگیج ۱۸ ساله، یاسین ارباب ۱۸ ساله، الیاس کوهکن ۱۹ ساله و علی‌اکبر کبدانی ۱۹ ساله، شماری از بازداشت‌شدگان‌اند که نامشان تاکنون منتشر شده است.
کمپین فعالین بلوچ اعلام کرد که پس از روی کار آمدن محمد کرمی، فرمانده سابق قرارگاه قدس سپاه به‌عنوان استاندار سیستان و بلوچستان، سرکوب شهروندان بلوچ افزایش پیدا کرده است. در پی این بازداشت‌ها، افراد بدون شناسنامه در این شهر با خطر رد مرز روبرو شده‌اند. نیروهای امنیتی طی روزهای اخیر صد نفر از شهروندان بدون شناسنامه را در سطح شهر زاهدان بازداشت کردند. به گزارش کمپین فعالین بلوچ، نیروهای امنیتی در شهرستان زاهدان صدها تن از شهروندان بلوچ، ازجمله شماری از کودکان که بیشتر بدون شناسنامه‌اند را بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل کرده‌اند.
عبدالباسط خارکوهی، از شهروندان زاهدان، روز چهارشنبه به همراه ده‌ها تن دیگر که شناسنامه نداشتند، از مرز شهرستان هیرمند رد مرز شدند. این در حالی است که بنا بر آمار غیررسمی، ۳۰ درصد از شهروندان زاهدان شناسنامه ندارند و دولت هر ساله با وعده و وعید اعلام می‌کند که به‌زودی مشکل افراد بدون شناسنامه را حل خواهد کرد.کمپین از جمله به رد مرز یکی از بازداشت شدگان به نام «عبدالباسط خارکوهی ۲۳ ساله فرزند خان‌محمد اهل زاهدان» اشاره کرد و افزود که این جوان بلوچ روز ۱۳ دی ماه ۱۴۰۱ در پلیس راه زاهدان – بم بازداشت شده، پس از یک روز بازداشت در زاهدان به اردوگاه اتباع خارجه انتقال یافته و سپس از مرزهای افغانستان به این کشور فرستاده شده است.
یک منبع مطلع به کمپین فعالین بلوچ گفت: «عبدالباسط خارکوهی روز چهارشنبه ۱۴ دی ماه به همراه ده‌ها تن دیگر که فاقد شناسنامه بودند توسط نیروهای نظامی از مرز شهرستان هیرمند رد مرز شدند.»
این منبع گفت که «عبدالباسط خارکوهی طی تماسی با خانواده خود اعلام کرده که پس از رد مرز در شهر «نو» ولایت نیمروز افغانستان است.»
«رد مرز» در ایران معمولا برای اتباع خارجی غیرمجاز به ویژه آن دسته از شهروندان افغانستان استفاده می‌شود که بدون اخذ ویژه و به شکل غیرمجاز وارد ایران می‌شوند.
هزاران تن از مردم در شهرها و روستاهای مختلف استان سیستان و بلوچستان فاقد شناسنامه هستند و خبرگزاری بسیج دانشجویی جمعیت افراد بدون شناسنامه در زاهدان و شهرهای سیستان و بلوچستان را بسیار بیشتر از «۱۰۰ هزار تن» اعلام کرده بود.
در میان بازداشت شدگان زاهدان که هویت آنها از سوی سایت «حال‌وش» و کمپین فعالین بلوچ تایید شده، از کودک ۱۴ ساله‌ای به نام «احسان ایدون» و همچنین کودک ۱۴ ساله دیگری به نام «عمر کبدانی» برادر «نعمت‌الله کبدانی» از کشته‌شدگان جمعه خونین زاهدان تا ده‌ها کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال دیگر وجود دارند که بسیاری از آنها «فاقد شناسنامه» هستند.
کمپین فعالین بلوچ هشدار داده است که بسیاری از این کودکان و نوجوانان بازداشت شده در معرض فشار برای «اخذ اعترافات اجباری» و احکام سنگین قرار دارند.
در همین حال سایت حال‌وش، که اخبار استان سیستان و بلوچستان را پوشش می‌دهد، گزارش داد که بازداشت‌ها در همه مناطق زاهدان انجام شده اما تمرکز اصلی آن در محلات کریم‌آباد، پارک سیداحمد، خیابان کشاورز، و محله شیرآباد زاهدان بوده است.
این سایت افزود که دستگاه‌های امنیتی و نظامی جمهوری اسلامی پس از انتصاب محمد کرمی، فرمانده قرارگاه قدس جنوب شرق سپاه، به عنوان استاندار سیستان و بلوچستان «تمام ظرفیت‌های انسانی خود را برای ایجاد حس شدید ارعاب و فضای امنیتی در شهر زاهدان بسیج کرده‌اند» و علاوه بر یگان‌های مختلف فراجا و سپاه پاسداران، نیروهای لباس شخصی وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه، «جوامع غیر بلوچ ساکن زاهدان، عناصر اراذل و اوباش و افراد با سابقه اعتیاد» را علیه مردم معترض «بسیج» کرده‌اند.
سایت حال‌وش همچنین خبر داد که «دستگاه‌های امنیتی و نظامی با تحت فشار گذاشتن مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی از این رهبر بلندپایه اهل سنت خواسته‌اند تا اعتراضات جمعه‌های بلوچستان را خاتمه داده و از خطبه‌های انتقادی دست بکشد» اما امام جمعه اهل سنت زاهدان «این شروط دستگاه‌های امنیتی را نپذیرفته و رد کرده است».
مولوی عبدالحمید در نزدیک به چهار ماهی که از اعتراضات سراسری می‌گذرد، سخنرانی‌های تندوتیزی علیه سرکوب‌های گسترده نیروهای امنیتی و کشتار معترضان انجام داده و اقدامات آنها را «جنایت» خوانده است. او همچنین خواستار برگزاری رفراندوم در ایران با حضور ناظران بین‌المللی شده است.
مردم در شهر زاهدان و تعداد دیگری از شهرهای استان سیستان و بلوچستان از هشتم مهر ماه که پس از شلیک مستقیم نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی به سوی مردم و کشتار نزدیک به یکصد تن از مردم به «جمعه خونین زاهدان» خوانده می‌شود تاکنون در سیزده جمعه اعتراضی به خیابان آمده علیه جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، بسیج و سپاه پاسداران تظاهرات چندین هزار نفری برپا کرده‌اند.
