سخن روز
«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، فردا بهایران سفر میکند. وی در روزهای سهشنبه و چهارشنبه با مقامات رژیم دیدار و گفتگو خواهد کرد. این اولین سفر گروسی بهایران پس از انتصاب بهاین سمت است.
هدف سفر گروسی
گروسی در مورد هدف این سفر، گفته است میخواهیم برای دریافت سؤالات باقیمانده پادمان بهایران برویم. منظور از پادمان تعهد بهاین است که فعالیتهای هستهیی کشور مربوطه ماهیت نظامی ندارد و صرفاً در چارچوب صلحآمیز است. این در حالی است که در سالهای گذشته بازرسان آژانس در نمونهبرداریهای خود از مراکز اتمی رژیم، اورانیوم با غلظت بالا پیدا کرده بودند که تنها برای ساختن بمب اتمی کاربرد دارد و رژیم نتوانسته است توضیح منطقی و قانعکنندهیی در مورد منشأ این اورانیومهای غنیشده بدهد.
در جریان برجام، از آنجا که دولت اوباما اصرار داشت هر چه زودتر بهامضای برجام برسد، خط چشمپوشی و اغماض در پیش گرفت؛ بهاین ترتیب که رژیم بهبهانهٔ اینکه دو مرکز مربوطه جزو اسرار نظامی است، بهبازرسان اجازه بازدید از آنها را نداد. دولت اوباما برای دور زدن این تضاد، در سال۱۳۹۵ قراردادی را با رژیم سرهمبندی کرد که در آن بهطور مسخرهیی قرار شد بازرسان بهاین دو مرکز نروند، بلکه رژیم خودش از این مراکز نمونهبرداری کند و بهآژانس تحویل بدهد. خیلی ساده وظیفهٔ پلیس را بهخود دزد سپردند و بهاین ترتیب موضوع پادمان ماستمالی شد.
اما اکنون بهنظر میرسد چیزهای زیادی تغییر کرده است، از جمله رئیس آژانس و در نتیجه دوباره پرونده پادمان روی میز آمده و رژیم در بنبست سختی گرفتار شده است، اگر بهبازرسان اجازه بازدید و نمونهبرداری بدهد و اورانیوم غنی شده یا سایر نشانهها و موارد حاکی از بمبسازی کشف شود، برای رژیم بسیار گران تمام خواهد شد و قطعاً پرونده هستهیی رژیم دوباره بهصورت قویتری بهشورای امنیت خواهد رفت. و اگر اجازه بازرسی ندهد، مشخص است که موردی جدی در میان است که رژیم نمیخواهد برملا شود، در نتیجه وضعیت خطر ناکی برای رژیم بهوجود خواهد آمد و باز هم مسیر رفتن به شورای امنیت هموار خواهد شد.
گروسی، پیامآور قاطعیت یا مصالحه و سازش؟
اکنون سؤال این است که گروسی در چه زمینه و بستری بهایران میرود؟ در چارچوب اروپا که میخواهد بههر قیمت برجام را حفظ کند و بهاین دلیل از تشدید فشار بر رژیم استقبال نمیکند؛ زیرا اگر اثبات شود که رژیم بهطور سیستماتیک قطعنامههای شورای امنیت را نقض کرده و فعالیتهای هستهایش ماهیت نظامی دارد، دیگر اروپا نمیتواند با آمریکا مخالفت کند و در نتیجه راه مکانیسم ماشه هموار و تسهیل میشود.
اما اگر سفر گروسی برای مصالحه با رژیم و صدور رضایتنامه آژانس برای رژیم باشد، کار آمریکا در تعقیب مکانیسم ماشه دشوار خواهد شد.
آسوشیتدپرس (اول مرداد) نوشت: «بهگفتهٔ مقامات آژانس، گروسی عازم ایران میشود تا بهمقامات رژیم ایران برای دسترسی بهسایتهایی که تصور میشود در آنها مواد اتمی انبار شده یا مورد استفاده قرار گرفته، فشار بیاورد».
گروسی نیز در بیانیهیی گفت: «هدف من این است که ملاقاتهای من در تهران بهپیشرفت قاطعی در پاسخگویی بهسؤالات مهمی راه ببرد که برای آژانس مطرح است».
این مواضع اصلاً برای رژیم خوشایند نیست و این ناخرسندی و نگرانی در اظهارات مقامهای دستاندرکار بهوضوح دیده میشود. از جمله غریب آبادی نماینده رژیم در آژانس در مورد سفر گروسی به تهران گفت: «اعتماد نظام بهآژانس در ماههای اخیر صدمه دیده است». وی سپس بهطور خندهداری و در حالی که بحث بر سر ضرورت قانع کردن آژانس توسط رژیم است، افزود: «ضروری است که سفر مدیرکل بهایران، موجب اعتمادسازی شود».
در پایان جا دارد که موضع مجاهدین و مقاومت ایران را نیز خاطرنشان کنیم که از ابتدا همانگونه که خانم رجوی در شروع مذاکرات هستهیی در ۳آذر ۱۳۹۲هشدار داد: «اجرای کامل قطعنامههای شورای امنیت، بهویژه توقف کامل غنیسازی، پذیرش پروتکل الحاقی و دسترسی آزادانه بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی بهمراکز و تأسیسات مشکوک این رژیم، لازمه دست کشیدن آن از بمب اتمی است».