۱۴۰۰ اسفند ۹, دوشنبه

آنچه درباره پیدایش اوکراین باید بدانیم


             آغاز هویت ملی مدرن اوکراین را می‌توان در قرن هفدهم ردیابی کرد

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، پیش از حمله به اوکراین این کشور را «جعلی، بدون تاریخ، هویت، و سنت‌های باثبات حکومتی» توصیف کرد. به گفته پوتین: «اوکراین مدرن را روسیه بلشویکی و کمونیستی ساخته است. این روند عملاً بلافاصله پس از انقلاب 1917 آغاز شد، و لنین و یارانش این کار را به بدترین شکل ممکن، با پاره پاره کردن قلمرو تاریخی روسیه انجام دادند.»

با این وجود، بررسی تاریخی خلاف ادعای پوتین را نشان می‌دهد. حدود یک هزاره پیش، آنچه که امروز اوکراین است در قلب «روسِ کی‌یف» جای داشت، که فدراسیونی از مردمان اسلاو، بالتیکی و فنلاندی در شرق و شمال اروپا به مرکزیت شهر کی‌یف، پایتخت کنونی اوکراین، بود. کشورهای مدرن اوکراین، روسیه و بلاروس همگی ریشهٔ تاریخی، فرهنگی و مذهبی در «روسِ کی‌یف» دارند.

آغاز هویت ملی مدرن اوکراین را می‌توان در قرن هفدهم ردیابی کرد. در سال 1648، قزاق‌های اوکراینی قیام کردند و کنترل کی‌یف – که در آن زمان در دست امپرطوری لیتوانی-لهستان بود – را به دست گرفتند، و ایالت اوکراین را تأسیس کردند. با این حال، حدود یک قرن بعد، کاترین کبیر روسیه قزاق‌ها را متفرق و قلمرو قومی آنها را در امپراطوری تزارها مستحیل کرد.

این وضعیت برقرار بود تا اینکه در آغاز قرن بیستم، جنگ جهانی اول و سپس انقلاب کمونیستی منجر به سقوط امپراتوری تزارها شد. اوکراین که خود در آن زمان از مراکز تولید رهبران و ایده‌های کمونیستی بود، در سال 1922 در قالب یک «جمهوری خودمختار» به اتحاد جماهیر شوروی کمونیستی پیوست.

هنگامی که در سال 1991 اتحاد جماهیر شوروی منحل شد، تقاضاها برای استقلال اوکراین افزایش یافت. پس از شکست کودتای ارتش سرخ علیه میخائیل گورباچف، رئیس‌جمهوری شوروی که اصلاحات وی به زعم کمونیست‌های دوآتشه به فروپاشی شوروی منتهی شده بود، پارلمان اوکراین قانون استقلال این کشور را تصویب کرد.

پس از آن رهبران بلاروس، روسیه و اوکراین رسما اتحاد جماهیر شوروی را منحل کردند و «کشورهای مشترک‌المنافع» را از بقایای آن تشکیل دادند. با این حال، پارلمان اوکراین هرگز الحاق به این اتحادیه را تصویب نکرد، چرا که پس از چندین سده زیر بار سیاسی روسیه بودن، اوکراینی‌ها می‌خواستند استقلال خود را به دست آورند و به غرب و اروپا نزدیک‌تر شوند و در کشورشان دموکراسی بقرار کنند. و بدین ترتیب بود که کشمکش روسیه با اوکراین شروع شد.

امروزه اوکراین با مساحت 603550 کیلومتر مربع، پس از روسیه بزرگترین کشور قاره اروپاست. روس‌زبانان عمدتا در شرق این کشور، نزدیک مرز روسیه زندگی می‌کنند. اینجا همان جایی بود که دولت روسیه، پس از حمایت از شورش مسلحانه جدایی‌طلبان به مدت هشت سال، دو جمهوری لوهانسک و دونِتسک مستقل را به رسمیت شناخت و در پی آن به اوکراین حمله کرد، و به نظر می‌رسد قصد براندازی دولت دموکراتیک اوکراین و نصب یک حکومت هوادار مسکو را در کی‌یف دارد.