در سال‌های گذشته تعداد زیادی از شهروندان افغانستان در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند و در سال‌های اخیر با ناامن شدن بیشتر این کشور و پیشروی نیروهای طالبان بر تعداد آنها افزوده شده است.
حسین سلیمی، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و افغانستان هشدار داده که اگر ایران شرایط لازم برای حفظ سرمایه‌گذاران افغان را فراهم نکند، آنها به سمت حضور در ترکیه حرکت خواهند کرد.
خبرگزاری ایسنا شنبه ۱۵ آبان به نقل از سلیمی با اشاره به نیاز ایران به جذب منابع مالی خارجی افزود، به این دلیل ضرورت دارد با تعیین مشوق‌هایی به ترغیب سرمایه‌گذاران اقدام کرد.
سلیمی تسریع در صدور ویزا، اصلاح شرایط اقامت و نیز تعیین معافیت‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاران خارجی را از جمله این مشوق‌ها عنوان کرد.
او درباره ارجحیت یافتن ترکیه برای سرمایه‌گذاران افغان گفت: «آنها در ترکیه با سرمایه‌گذاری ۲۵۰ هزار دلاری می‌توانند علاوه بر اقامت، گذرنامه ترکیه را نیز دریافت کرده و به سرعت مجوزهای لازم، نظیر حق تحصیل فرزندانشان را دریافت کنند. درحالی که در ایران این فرآیند طولانی بوده و آنها با سرمایه‌گذاری این رقم تنها از اقامت پنج ساله برخوردار می‌شوند که پس از پنج سال باید آن را تمدید کنند.»
افزایش سهم افغان‌ها در سرمایه‌گذاری در ایران
در سال‌های اخیر سهم شهروندان افغان در میان سرمایه‌گذاران در ایران به شکل محسوسی افزایش یافته که یکی از علت‌های مهم آن می‌تواند کم‌رغبتی سرمایه‌گذاران کشورهای دیگر باشد.
جمهوری اسلامی صرف‌نظر از تحریم‌های آمریکا که هر گونه همکاری اقتصادی و بازرگانی با آن را با چالش‌های فراوان روبرو می‌کند، یکی از کشورهای با بالاترین میزان تورم و کم‌ترین شفافیت در جهان به شمار می‌رود.
به گفته سلیمی، که عضو هیئت واگذاری مجوزهای سرمایه‌گذاری هم هست، حدود ۳۰ درصد درخواست‌هایی که در هر جلسه این هیئت مطرح می‌شود از سوی سرمایه‌گذاران افغان طرح شده است.
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و افغانستان به ایسنا گفت: «ارزش این درخواست‌ها از ۳۰۰ هزار تا حدود ۲۰ میلیون دلار متغیر است. در آخرین جلسه هیئت واگذاری مجوزهای سرمایه‌گذاری که در مهرماه برگزار شد، حدود ۴۴ طرح سرمایه‌گذاری مورد بررسی قرار گرفت که حدود ۱۷ طرح مربوط به سرمایه‌گذاران افغان بود.»
ایران و افغانستان بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز زمینی مشترک دارند. علاوه بر این اشتراکات زبانی، قومی و فرهنگی میان دو کشور از جمله عواملی هستند که تمایل به سرمایه‌گذاری متقابل در ایران و افغانستان را افزایش می‌دهند.
فراز سرمایه از ایران به ترکیه
با این همه ادامه فشار و محدودیت‌های تحریم‌ها و تورم شدید و رکود اقتصادی در ایران، در کنار ناآرامی‌های سیاسی در افغانستان باعث شده که سرمایه‌گذاران دو کشور بیش از پیش به کشورهایی نظیر ترکیه روی می‌آورند.
روزنامه فرهیختگان، حدود دو هفته پیش با بررسی آمارهای اعلام شده از سوی بانک مرکزی به این نتیجه رسید که طی ۱۶ سال گذشته حدود ۱۷۰ میلیارد و ۶۱۷ میلیون دلار سرمایه از ایران خارج شده که در سال‌های اخیر اوج آن در خرید و سرمایه‌گذاری در بخش مسکن در کشورهایی مانند ترکیه، گرجستان و امارات قابل مشاهده است.
بر اساس داده‌های مرکز آمار ترکیه ایرانیان در سال‌های اخیر در حوزه خرید ملک در ترکیه جایگاهی ویژه پیدا کرده‌اند و در ماه سپتامبر امسال با خرید هزار و ۳۲۳ واحد مسکونی، در میان خریداران خارجی ملک در ترکیه رکورددار بوده‌اند.
افغان‌ها در راه خرید ملک در ترکیه
این مرکز میگوید فروش واحد مسکونی و ملک به خارجیان در ترکیه در سپتامبر امسال به نسبت ماه مشابه سال گذشته ۴۳ درصد افزایش داشته است.
اکنون به نظر می‌رسد که افغان‌ها در حال تبدیل شدن به خریداران اصلی ملک در ترکیه پس از روس‌ها، ایرانی‌ها و عراقی‌ها هستند.
مدیر یکی از بنگاه‌های معاملات ملکی در محله اسنیورت استانبول، که افغان‌های زیادی در آن سکونت و اشتغال دارند، میگوید بسیاری از بنگاه‌ها برای تسهیل معاملات خود کارمند افغان استخدام کرده‌اند.
