در حالی که استان‌های جنوبی ایران به ویژه سیستان و بلوچستان همزمان با گرمای کم‌سابقه هوا با شیوع موج تازه‌ای از همه‌گیری ویروس کرونا مواجه شده‌اند، کمبود آب و قطعی برق نیز مزید بر معضلات ساکنان این استان‌ها شده؛ با این وجود، مقام‌های دولتی همچنان از بحرانی‌تر شدن کمبود آب و برق طی هفته‌های آینده خبر می‌دهند.
بر پایه تازه‌ترین نقشه بروزرسانی شده شیوع ویروس کرونا در ایران، ۹۲ شهر کشور در وضعیت قرمز و حاد شیوع این ویروس قرار گرفته‌اند که استان‌های کرمان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، فارس، یزد و لرستان بیشترین شهرهای قرمز را دارند و در استان تهران نیز ۱۰ شهر از جمله تهران، اسلامشهر، بهارستان، پاکدشت، پردیس، فیروزکوه و قرچک در وضعیت قرمز قرار گرفته‌اند.
بر همین اساس، فعالیت تمامی کسب و کارهای غیرضروری در شهرهای قرمز به مدت ۱۰ روز ممنوع شده است. این در شرایطی است که شمار فوتی‌های ناشی از ابتلا به بیماری کووید-۱۹ در ایران، طی ۲۴ ساعت گذشته به ۱۶۵ نفر رسیده که بالاترین سطح از ۲۳ خرداد تا کنون به شمار می‌رود و تنها ۲۶ مورد آن در سیستان و بلوچستان ثبت شده است. البته مطابق اعلام روز یکشنبه وزارت بهداشت ایران، شمار مبتلایان به این بیماری در این مدت به ۱۳ هزار و ۷۸۱ تَن رسیده است که نسبت به روز شنبه افزایش یافته است.
در چنین شرایطی، بخش‌های گسترده‌ای از کشور طی روزهای گذشته با تشدید مساله کم‌آبی و قطع طولانی مدت برق مواجه بوده‌اند، گستره‌ای که از دو گوشه سیستان و بلوچستان و خوزستان تا پایتخت و نوار شمالی ایران پوشش داده و انتقاد گسترده مردم در شبکه‌های اجتماعی را علیه نحوه مدیریت آب و برق توسط دولت را برانگیخته است.
وضعیت قرمز آب در ۱۰۱ شهر
با این حال، حمیدرضا جانباز، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب ایران روز یکشنبه در توضیح شرایط حاکم بر منابع آبی کشور گفت:«در حال حاضر از میان ۳۰۴ شهری که در معرض تنش آبی قرار دارند، ۱۰۱ شهر در وضعیت قرمز تامین آب به سر می‌برد.»
آقای جانباز در توضیح دلایل رخداد بحران کمبود آب در ایران اظهار داشت:«علاوه بر کاهش بارش‌ها، افزایش بی‌رویه و زودرسدمای هوا نیز مشکلاتی را در تابستان امسال به وجود آورده است.»
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب ایران در مورد میزان ذخیره سدهای تامین‌کننده آب شرب کشور نیز گفت:«تامین آب شرب ۴۶۷ شهر وابسته به منابع آب سدهاست ولی میزان ورودی آب سدها در سال‌جاری آبی نسبت به متوسط سال گذشته ۶۰ درصد و میزان حجم آب موجود در آنها نیز ۳۴ درصد کاهش یافته است.»
تنش آبی در ایران به حدی است که افزون بر استان‌های کم بارش، مدیرعامل آبفا استان شمالی مازندران نیز روز یکشنبه از وجود تنش آبی در این استان خبر داد از مردم برای کاهش ۲۰ درصدی مصرف آب استمداد طلبید. همچنین، خبرگزاری تسنیم نیز گزارشی در مورد قطعی چندین ساعته آب در گرگان منتشر کرد. تجارت نیوز نیز خبر داد که صدای پای قطعی آب تا یک قدمی تهران رسیده و چند روزی است که آب مصرفی مردم در استان البرز بدون اخطار قبلی قطع می‌شود.
بحران یک ماهه برق در سراسر ایران
محمدحسن متولی زاده، مدیرعامل توانیر نیز روز یکشنبه اعلام کرد که شرایط برق ایران طی یک ماه آینده در شرایط اضطراری قرار خواهد داشت. آقای متولی‌زاده، گرمای بی‌سابقه در ایران را عامل اصلی رشد مصرف برق عنوان کرد و گفت:«با توجه به این که در ایران ۴۰ درصد مصرف برق صرف وسایل سرمایشی می‌شود، برای روزهای آتی که گرمای شدیدتری در تمام نقاط کشور اتفاق خواهد افتاد، حساسیت مساله مصرف برق بیشتر خواهد شد.»
او همچنین با اشاره به رخداد خشکسالی بی‌سابقه در ۵۰ سال گذشته، تصریح کرد که رشد مصرف بخش کشاورزی منجر به کاهش ذخیره آب نیروگاه‌های برق‌آبی و کاهش تولید برق شده است.
مدیرعامل توانیر استخراج رمزارزها نیز به عنوان یک عامل مهم رشد مصرف برق معرفی و تاکید کرد که در شناسایی و برخورد با مراکز و افرادی که به استخراج رمزارزها مشغول هستند به‌صورت جدی در حال انجام است.
در همین حال، مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق ایران هم روز یکشنبه گفت که تاکنون ۳ هزار و ۶۴۶ مرکز غیرمجاز استخراج رمز ارز شناسایی شده که برای تولید برق مصرفی آنها، باید نیروگاهی به ظرفیت ۷۵۰ مگاوات احداث می‌شد.
سخنگوی صنعت برق ایران همچنین تاکید کرده که به دلیل محدودیتی که در فعالیت نیروگاه‌های برق آبی در شرایط کنونی وجود دارد، با توجه به افزایش دما و افزایش مصرف برق، برنامه خاموشی در شبکه سراسری برق کشور اعمال می‌شود.
البته برخی کارشناسان معتقدند که فارغ از طرح دلیلی از جمله افزایش مصرف، مشکل اصلی کمبود برق در ایران ریشه در کاهش قابل توجه سرمایه‌گذاری در ایجاد ظرفیت‌های تولید برق از ۱۶ سال پیش گذشته دارد و همزمان بی‌توجهی به بهسازی شبکه برق و اصلاح نیروگاه‌های فرسوده، هدررفت برق تولیدی در شبکه را به طور روزافزونی افزایش داده است؛ عواملی که در کنار عدم تعیین قیمت بهینه برق موجب عدم تعادل مستمر در بازار برق ایران شده است.
