ساعتی پس از اقرار جمهوری اسلامی به «خطای انسانی» که به سقوط یک هواپیمای مسافربری انجامید، نخست وزیر کانادا در بیانیه‌ای ویژه خواستار «شفافیت و اجرای عدالت» شد.
در پی نخست وزیر کانادا، ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، نیز در بیانیه‌ای تاکید کرد که کشورش چیزی کمتر از «تحقیقات کامل و پذیرش کامل خطا» انتظار ندارد.
هواپیمای بوئینگی که بر فراز شهرستان شهریار در اطراف تهران هدف گرفته شد از آن خط هوایی اوکراین بود و اغلب مسافران آن اتباع کانادا.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، در نخستین واکنش بین‌المللی به اقرار تهران به اشتباه روز شنبه، ۲۱ دی‌ماه، بیانیه‌ای صادر کرد.
آقای ترودو در این بیانیه می‌گوید که این رخداد «تراژدی ملی است و همه کانادایی‌ها عزادارند».
او در عین حال خواستار شفافیت و اجرای عدالت برای تمام خانواده‌ها و بازماندگان قربانیان این سانحه مرگبار شد.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین، تأکید کرد کشورش چیزی کمتر از «تحقیقات کامل و پذیرش کامل خطا» انتظار ندارد.
او در فیس‌بوکش نوشت: «انتظار داریم ایران مقصران را محاکمه کند... غرامت بپردازد و تحقیقات بدون مانع و بدون هیچ تأخیر عمدی پیگیری شود.»
ستاد کل نیروهای مسلح ایران در بیانیه‌ای به‌طور رسمی اعلام کرده‌است که هواپیمای اوکراینی پرواز تهران-کی‌یف، «به‌دلیل خطای انسانی مورد اصابت» موشک پدافند هوایی قرار گرفته است.
پیش از این مقام‌های غربی از جمله نخست‌وزیر کانادا گفته بودند که هواپیما در روز حملات موشکی سپاه به پایگاه‌های مورد استفاده آمریکا در عراق، هدف پدافند قرار گرفته‌است.
با این حال مقام‌های جمهوری اسلامی تا روز شنبه ۲۱ دی ماه این اظهارات را به‌تاکید رد کرده و گفته بودند دلیل سقوط هواپیما مسائلی مانند مشکلات فنی بوده‌است.
بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح
در بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح ایران آمده است این ستاد «ضمن عرض تسلیت و اظهار همدردی با خانواده‌های داغدار هم‌وطن و جان‌باختگان اتباع سایر کشورها و عذرخواهی به خاطر خطای انسانی پیش‌آمده، اطمینان کامل می‌دهد با پیگیری انجام اصلاحات اساسی در فرآیندهای عملیاتی در سطح نیروهای مسلح امکان تکرار این گونه خطاها را غیرممکن ساخته و بلافاصله مقصر آن را به سازمان قضایی نیروهای مسلح معرفی کند تا با خطاهای صورت گرفته برخورد قانونی صورت گیرد».
ستاد کل نیروهای مسلح ایران در این بیانیه اظهار کرده هواپیمای پرواز تهران-کی‌یف «درهنگام چرخش، کاملا در حالت نزدیک‌شونده به یک مرکز حساس نظامی سپاه و در ارتفاع و شکل پروازی یک هدف متخاصم قرار می‌گیرد که در این شرایط بر اثر بروز خطای انسانی و به صورت غیر عمد، هواپیمای مذکور مورد اصابت قرار گرفته است».
در بخشی دیگر از این بیانیه گفته شده در زمان حمله موشکی سپاه به پایگاه‌های مورد استفاده آمریکا در عراق به تلافی کشته‌شدن قاسم سلیمانی توسط ایالات متحده، «نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به منظور پاسخگویی به تهدیدات احتمالی در بالاترین سطح آماده‌باش قرار گرفتند».
در بندی دیگر از این بیانیه گفته شده در ساعات پس از انجام حملات موشکی به پایگاهی در اربیل و پایگاه عین‌الاسد، پروازهای جنگی نیروهای ارتش آمریکا «افزایش یافته» بود؛ و «برخی اخبار» نیز حاکی از «مشاهده اهداف هوایی به سمت مراکز راهبردی در کشور» بوده که «موجب حساسیت بیشتر در مجموعه‌های پدافند هوایی گردیده است».
این اطلاعیه به محل دقیق مشاهده اهداف هوایی اشاره‌ای نکرده‌است.
در آخرین بند اطلاعی ستاد کل نیروهای مسلح ایران گفته شد «همچنین ابلاغ گردید تا در اسرع وقت مسئولین مربوطه در سپاه با حضور در رسانه ملی توضیحات مشروحی را به مردم شریف ارائه نمایند».
این اطلاعیه زمان حضور مقام‌های مسئول در سپاه را نیز اعلام نکرده‌است.
سوگواران جان‌باختگان پرواز تهران-کی‌یف در تورنتو، کانادا، ۹ ژانویه
بیانیه‌ای پس از تکذیب‌های پی‌در‌پی
بوئینگ ۷۳۷ سری ۸۰۰ هواپیمای بین‌المللی اوکراین، حامل پرچم اوکراین، در بامداد چهارشنبه دقایقی پس از برخاستن از فرودگاه امام در مسیر کی‌یف، در صباشهر از توابع شهرستان شهریار سقوط کرد.
تمامی سرنشینان پرواز جان خود را از دست دادند. اکثر جان‌باختگان ایرانی یا ایرانی‌کانادایی بودند.
یک روز بعد جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، اعلام کرد: «اطلاعاتی از منابع متعدد داریم، از کشورهای مختلف و سازمان اطلاعاتی خودمان، که این هواپیما در اثر شلیک یک موشک زمین به هوای ایرانی سقوط کرده است».
او افزوده بود «ممکن است این شلیک اشتباهی صورت گرفته باشد ولی اطلاعات جدید به ما می‌گوید که نیاز به تحقیقات جدید و وسیع در این زمینه داریم».
نخست‌وزیر کانادا روز پنجشنبه ۱۹ دی در یک کنفرانس خبری اعلام کرد هواپیمای اوکراینی که بامداد چهارشنبه در ایران سقوط کرد، در اثر شلیک یک موشک زمین به هوای ایران سرنگون شده است.
جاستین ترودو گفت: «اطلاعاتی از منابع متعدد داریم، از کشورهای مختلف و سازمان اطلاعاتی خودمان، که این هواپیما در اثر شلیک یک موشک زمین به هوای ایرانی سقوط کرده است».
وی اظهار داشت: «ممکن است این شلیک اشتباهی صورت گرفته باشد ولی اطلاعات جدید به ما می‌گوید که نیاز به تحقیقات جدید و وسیع در این زمینه داریم».
آقای ترودو افزود: «با رئيس‌جمهوری اوکراین صحبت کردم. او به من اطمینان داد که در زمینه انجام تحقیقات همکاری کامل خواهد داشت».
نخست‌وزیر کانادا می‌گوید که در گفت‌وگو با همتای اوکراینی‌اش درباره «تجربه‌های او در زمینه سقوط هواپیمای مالزیایی» پرسیده است.
وی اظهار داشت: «وزیر خارجه ما با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، صحبت کرده است و به او گفته که لازم است دسترسی‌های لازم داده شود که کانادایی‌ها به ایران بروند».
آقای ترودو گفت یک دیپلمات کانادایی در مسیر رفتن به ترکیه است و مقام‌های ایرانی قول داده‌اند که به او روادید بدهند تا به تهران برود و مسائل را از نزدیک بررسی کند.
نخست‌وزیر کانادا درباره اینکه «مقام‌های ایرانی این موضوع را انکار کرده‌اند و تلاش می‌کنند برخی شواهد را از بین ببرند»، گفت: تاکید ما بر انجام تحقیقات معتبر و با حضور شرکای بین‌المللی است و ایرانی‌ها نشان داده‌اند که این را درک می‌کنند.
او گفت مقام‌های ایرانی تاکید کرده‌اند که «جعبه سیاه» در ایران بررسی می‌شود ولی بازرسان اوکراینی می‌توانند در جریان تحقیقات حضور داشته باشند.
یک فروند هواپیمای بوئینگ ۸۰۰-۷۳۷ که بامداد چهارشنبه فرودگاه امام خمینی تهران را به مقصد کی‌یف، پایتخت اوکراین، ترک کرده بود، دقایقی پس از پرواز دچار آتش‌سوزی شد و در صباشهر از توابع شهرستان شهریار سقوط کرد.
به گفته علی عابدزاده، رئیس سازمان هواپیمایی ایران، هواپیما دارای ۱۶۷ مسافر و ۹ نفر خدمه پروازی بود که تمام افراد در این سانحه جان خود را از دست دادند.
۱۳۸ نفر از مسافران این پرواز قصد داشتند که با پرواز بعدی به کانادا بروند و ۶۳ نفرشان هم شهروند کانادا بودند.
مقام‌های آمریکایی: سقوط هواپیما کار ایران بود
پیش از اظهارات نخست‌وزیر کانادا، مقام‌های آمریکایی به رسانه‌های این کشور گفتند هواپیمای اوکراینی «به احتمال زیاد» توسط ایران و به صورت «تصادفی» پس از حمله موشکی سپاه پاسداران به اهداف آمریکایی در عراق، سرنگون شده است.
