خبر بازبینی دولت آمریکا در سیاستها و استراتژی خود درباره ایران، به سرعت به یکی از مهمترین خبرهای دنیا تبدیل شد. «به گفته 6مقام از بالاترین مقامهای فعلی و سابق آمریکا، ترامپ مشغول بررسی یک استراتژی است که میتواند واکنشهای تهاجمیتری علیه نیروهای (رژیم) ایران، دست نشاندگان شیعی آن در عراق و سوریه و حمایتش از گروههای افراطی اتخاذ نماید». (خبرگزاری رویتر 21شهریور).
خبرگزاری بلومبرگ (22شهریور) نیز گزارش داد: «اجماعی بین مقامهای دولت آمریکا وجود دارد که بر اساس آن، توافق اتمی بخشی از یک استراتژی وسیعتر مقابله با اَعمال بیثباتکننده ایران در خاورمیانه، شامل توسعه موشک بالستیکی و حمایتش از گروههای تروریستی و حمایت از رژیم بشار اسد در سوریه است».
گفته میشود این طرح (بازبینی سیاستها) تا پایان سپتامبر علنی میگردد؛ این در حالی است که اعلام پایبندی یا عدم پایبندی رژیم به برجام نیز قرار است در 17اکتبر یعنی حدود یک ماه دیگر علنی شود.
وقتی صحبت از بازبینی سیاستها میشود یعنی تجدید نظر در سیاستهایی که در دولت اوباما بر مماشات با رژیم استوار بود و از آنجا که هنوز بهطور رسمی سیاست مدونی جایگزین سیاست قبلی نشده و ابلاغ نشده بود، اغلب مجریان هنگام مواجهه با موارد پیشبینی نشده دچار ابهام و سردرگمی میشدند. اما اکنون قرار است نه تنها سیاستهای راهبردی آمریکا بلکه حتی سیاستهای کاربردی نیز در برابر رژیم ایران مشخص شود تا دستاندرکاران میدانی قضیه در مواردی که با عملکردهای رژیم مثلاً در سوریه، عراق یا خلیجفارس مواجه میشوند، تکلیف خود را بدانند. کمااینکه بهگفته سیاستگذاران آمریکایی، از این پس دیگر فرماندهان دریایی آمریکا میدانند وظایفشان در برابر قایقهای سپاه پاسداران که به ناوگانهای آمریکا نزدیک میشوند و به اقدامات تحریکآمیز دست میزنند، چیست؟
در بازبینی سیاستهای کلی، طبعاً موضوع هستهیی و برجام هم بهطور پایهیی تعیین تکلیف میشود، البته آنچه در اکتبر باید تعیین و اعلام شود، جنبه تاکتیکی دارد؛ مثلاً در حالی که رئیسجمهور آمریکا برجام را توافقی بد و ناقص و نارسا میداند که به رژیم امکان سوءاستفاده میدهد، اما بهکلی منتفی نیست که پایبندی رژیم را برای 3ماه دیگر تأیید کند. در این صورت به نوشته روزنامه واشینگتنپست، ترامپ روز پنجشنبه (23شهریور) «شاید بیانیه تندی در محکومیت (رژیم) ایران صادر کند یا تحریمهای بیشتری در رابطه با مسائل غیرهستهیی از جمله حمایت از تروریسم، آزمایش موشکهای بالستیکی یا حقوقبشر وضع کند».
موضع آمریکا که بار دیگر توسط «هدر نائرت» سخنگوی وزارتخارجه آمریکا تکرار شد این است که «(رژیم) ایران به روح برجام پایبند نیست». وی در این مورد توضیح داد: «ما در جریان این بازبینی همچنان (رژیم) ایران را مسئول فعالیتهای بیثباتکننده در بسیاری از نقاط جهان میدانیم».
اگر چه هنوز درباره جزییات سیاستهای جدید آمریکا، رسماً اطلاعات زیادی منتشر نشده، اما از اظهارات مقامهای آمریکا و آنچه در رسانههای این کشور درز کرده، میتوان دریافت که این سیاستها در نقطه مقابل سیاستهای مماشاتجویانه اوباما، اتخاذ یک «سیاست تهاجمی» نسبت به رژیم در زمینههای مختلف را دنبال میکند.
مثلاً به گزارش رویتر یکی از همان 6مقام ارشد دولت آمریکا که دستاندرکار طرح استراتژی جدید آمریکا میباشد، این طرح را چنین توصیف کرده است:
«یک استراتژی گسترده برای طیف وسیعی از فعالیتهای بدخیم رژیم ایران شامل حمایت از تروریسم و بیثبات کردن منطقه از جمله در عراق و سوریه و یمن...»
این طرح پیشنهادی جدید، همچنین «تحریمهای شدیدتر اقتصادی را در صورت تخلف این رژیم از توافق هستهیی، مد نظر قرار خواهد داد».
این بحث که ترامپ در اکتبر آینده (یک ماه آینده) چه تصمیمی درباره رژیم خواهد گرفت؟ و رژیم در برابر هر اقدام او چه راهکاری دارد، در رسانههای رژیم داغ است. گمانهزنیها مختلف و متعدد است، اما آنها را میتوان حول دو تابلو سرجمع کرد؛ یک تابلو اعلام اینکه رژیم ایران برجام را نقض کرده است که نهایتاً راه به نفی برجام میبرد.
یک روزنامه باند ولیفقیه در همین رابطه وحشتزده هشدار میدهد: «برنامه ترامپ برای متهم کردن ایران به نقض برجام در گزارش ماه اکتبر در حال محقق شدن است.»[1] همین روزنامه میافزاید: «بازوهای اطلاعاتی ترامپ نیز در حال سندسازی هستند تا رئیسجمهور آمریکا در گزارش ماه اکتبر، با خیالی آسوده ادعای نقض برجام توسط ایران را مطرح کرده و برنامه خروج از برجام را بهپیش ببرد. آنها به صورت ویژه روی ادعای همکاری هستهیی ایران و کرهشمالی تمرکز کردهاند تا از طریق سندسازی درباره این ادعا، دست ترامپ را برای گزارش ماه اکتبر بازتر کنند. این روزنامه و کلاً باند ولیفقیه در پاسخ این وضعیت که رژیم چه راهکاری دارد و چه کار باید بکند، عمدتاُ ساکت هستند.
یک روزنامه طیف باند روحانی و اصلاحطلبان بهنقل از یک کارشناس سیاسی رژیم مینویسد: «هر چند صحبتهای هیلی (در مؤسسه آمریکن اینترپرایز) بهمنزله تصمیم نهایی دولت آمریکا برای خروج از برجام نیست ولی میتوان علائمی را از صحبتهای او دید که کاخ سفید بهزودی تصمیم میگیرد تا عدم پایبندی ایران بهبرجام و قطعنامه ۲۲۳۱ را اعلام کند.»[2]
همین کارشناس میافزاید: «آمریکا در شرایط کنونی بهدنبال بهانهگیری از ایران است و به همین خاطر هر مسیری را طی میکند تا بگوید ایران به تعهداتش عمل نمیکند. آنها بهدنبال بهانه هستند و میخواهند با بهانهگیری و عصبانی کردن تهران، ایران را مقصر شکست برجام اعلام کنند». توصیه تلویحی این کارشناس که تقریباً توصیه همه مهرهها و رسانههای این طیف میباشد، این است که بههیچوجه نباید عصبانی و دچار عکسالعمل شد؛ اما اینکه بالاخره در برابر اقدامات آمریکا چه کار باید کرد. اینها هم مانند باند خامنهای جز سکوت پاسخی ندارند. واقعیت این است که رژیم از هیچ طرف راهی ندارد و همه راهها به پرتگاه منتهی میشوند.
[1] روزنامه وطن امروز ـ 22شهریور
[2] روزنامه آرمان ـ 23شهریور