رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس با انتقاد از استقبال دولت از بازگشت آمریکا به برجام می‌گوید در این باره مجلس تصمیم می‌گیرد. او در عین حال اذعان کرد که در مورد مذاکره با آمریکا هر دولتی باید “سیاست‌های نظام” را اجرا کند.
مجتبی ذوالنور با اشاره به برخی اظهارات رئیس جمهوری و وزیر خارجه مبنی بر این که “اگر آمریکا امروز [به برجام] برگردد، ما فردا برمی‌گردیم” این گونه سخنان را “تماما غلط” خواند.
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگویی با “عصر ایران” که چهارشنبه ۱۵ بهمن ماه منتشر شد، تاکید کرد که این گونه حرف‌های حسن روحانی و محمدجواد ظریف “هیچ ضمانتی ندارند”
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در مصاحبه با کریستین امانپور، گزارشگر شبکه “سی‌ان‌ان” که بخشی از آن را سه‌شنبه در صفحه توئیتر خود منتشر کرده گفته اگر آمریکا به برجام بازگردد ایران هم به سرعت به اجرای تعهدات برجامی خود بازخواهد گشت.
حسن روحانی نیز در هفته‌های گذشته و به خصوص از زمان ورود جو بایدن رئیس جمهوری جدید آمریکا به کاخ سفید (۲۰ ژانویه) بارها تاکید کرده که در صورت بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای ایران آماده مذاکره و از سرگیری اجرای تعهدات خود مطابق برجام است.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده اردیبهشت ۱۳۹۷ فرمان خروج آمریکا از برجام را امضاء کرد و در پی آن تحریم‌های لغو یا تعلیق‌شده علیه جمهوری اسلامی دوباره اعمال شدند.
جمهوری اسلامی از نخستین سالروز خروج آمریکا از برجام کاهش گام به گام تعهدات هسته‌ای خود را در پنج مرحله پیش برد. در ماه‌های پایانی ریاست جمهوری ترامپ کنار گذاشتن محدودیت‌های برجامی توسط ایران شدت گرفت و این کار با استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته و افزایش غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم ادامه دارد.
جو بایدن در جریان رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بازگشت به توافق هسته‌ای را یکی از برنامه‌های خود اعلام کرد، ضمن این که توافق به صورت کنونی را ناکافی دانست.
گرا دادن” اصولگرایان به دولت بایدن
استقبال دولت حسن روحانی از پیروزی جو بایدن با واکنش تند جناح موسوم به اصولگرایان حکومت جمهوری اسلامی روبرو شده که اکثریت قاطع کرسی‌های مجلس یازدهم را در اختیار دارند.
ظریف آذر ماه در گفت‌وگوی مفصلی با سایت خبری “انتخاب” گلایه کرد که “بعضی دوستان می‌روند و به آمریکا «گرا» می‌دهند که با ما بهتر می‌توانید کار کنید”. او بدون نام بردن از شخص و گروه خاصی افزود اطلاع دارد که بعضی از این افراد به آمریکا گفته‌اند “اینها در قدرت نمی‌مانند”.
مجتبی ذوالنور در پاسخ به این که این گمانه‌زنی که دولت جو بایدن منتظر دولت آینده ایران است چقدر صحت دارد گفته است: «اینکه دولت بایدن منتظر دولت آینده ایران باشد خطای محض است، چراکه در خصوص ارتباط با آمریکا، مسائل هسته‌ای و سیاست‌های کلان نظام، دولت‌ها نیستند که تصمیم می‌گیرند بلکه کلیت نظام در این رابطه تصمیم می‌گیرد.»
پشتوانه اجرایی بیشتر توافق با اصولگرایان
مجتبی ذوالنور می‌گوید این که دولت بعدی در اختیار اصولگرایان یا اصلاح‌طلبان باشد فرقی نمی‌کند چون ملاک “سیاست‌های نظام” است که هر دولتی باید آنها را اجرایی کند.
رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس در عین حال گفته چنانچه دولت در اختیار اصولگرایان باشد “اگر توافقی باشد پشتوانه اجرای آن بیشتر است چون اصولگراها به سیاست‌های نظام نزدیک‌تر هستند”.
اکثریت نمایندگان مجلس ۱۲ آذر ماه طرح دوفوریتی “اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران” را تصویب کردند که همان روز به تائید شورای نگهبان هم رسید و به قانون تبدیل شد.
دولت از تصویب این مصوبه به شدت ناراضی است و آن را تلاشی برای سنگ‌اندازی در مسیر بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای در ماه‌های پایان دولت دوازدهم ارزیابی می‌کند.
حسن روحانی در مهلت مقرر از ابلاغ این قانون خودداری کرد و پس از ابلاغ آن توسط رئیس مجلس، محمدباقر قالیباف کوشید با تدوین یک آئین‌نامه اجرایی تکلیف‌های آن را تا حدودی کم‌اثر کند.
بازگشت ایران به تعهدات فقط با اجازه مجلس؟
ماده ششم قانون “اقدام راهبردی …” مقرر کرده چنانچه دو ماه پس از لازم‌الاجرا شدن آن “موانع صادرات و فروش نفت و فرآورده‌های نفتی ایران و برگشت کامل و سریع ارز منابع حاصل از فروش” به طور کامل برطرف نشود دولت موظف است “نظارت‌های فراتر از پادمان از جمله اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی” را متوقف کند.
ذوالنور می‌گوید در این قانون ذکر شده که اگر طرف‌های ایران تعهداتشان را انجام دادند، رئیس جمهوری باید گزارش آن را به مجلس ارائه کند و مجلس پس از بررسی و راستی‌آزمایی تصمیم می‌گیرد که برای بازگشت به تعهدات “به دولت اجازه می‌دهد یا نمی‌دهد”.
این سخنان با ادعای قبلی ذوالنور مبنی بر این که این گونه تصمیم‌گیری‌ها فرادولتی و تابع “سیاست‌های نظام” است همخوان نیست. اما اظهارات او درباره پشتوانه اجرای بیشتر توافق با اصولگرایان به سخنان ظریف درباره “گرا دادن بعضی دوستان” به دولت جو بایدن همخوان است.
