فعالان بلوچ از گسترش اعتراضات و اعتصابات سیستان و بلوچستان بعد از کشته شدن سوخت‌بران توسط سپاه خبرمیدهند.کانون مدافعان حقوق بشرایران ابراز نگرانی کرده و مولانا عبدالحمید خواستار حفظ آرامش شده است.
کمپین فعالین بلوچ مطابق اطلاعات دریافتی از “کشته شدن” شماری از شهروندان بلوچستان در اعتراضاتی خبر داده که از زمان تیراندازی به سوخت‌بران سراوان در روز دوشنبه تا کنون ادامه دارد.
به گفته این کمپین، اعتراض‌ها بعد از واقعه دوشنبه چهارم اسفند به سراسر استان سیستان و بلوچستان کشیده و اینترنت نیز به صورت گسترده در این مناطق قطع شده است. طبق اخبار منتشره در شبکههای اجتماعی و اظهارات فعالان بلوچ، اعتراضات به مناطقی مانند ایرانشهر، قلعه بید، شورو، زاهدان، سرجنگل و میرجاوه نیز سرایت کرده است.
همچنین اعتصاب کسبه و اصناف که از روز دوم ناآرامی‌ها شروع شده بود در شهرهای ایرانشهر، زاهدان و جکیگور ادامه دارد.
کمپین فعالین بلوچ از گسیل نیروهای امنیتی و ضد شورش از استان‌های همجوار به شهرهای بزرگ این استان خبر می‌دهد. همچنین گفته می‌شود که در ادامه اعتراضات دست کم دو شهروند معترض جان باخته‌اند.
دوشنبه هفته جاری نیروهای سپاه پاسداران در منطقه مرزی سراوان و در نقطه مرزی ایران با پاکستان به سمت گروهی از سوخت‌بران تیراندازی کردند که به کشته و زخمی شدن شماری از آن‌ها انجامید.
در پی این اقدام عده‌ای از مردم سراوان مقابل فرمانداری اجتماع کردند و وارد آن شدند. بعد از آن شهر به حالت امنیتی در آمد و طبق گفته کمپین فعالین بلوچ، نیروهای امنیتی به سوی معترضان گاز اشک‌‌آور پرتاب کرده و با گلوله‌های ساچمه‌ای و پلاستیکی به رویشان آتش گشودند.
بعد از آن مردم به سوی مرکز سپاه پاسدارن در شهر هجوم بردند که گفته می‌شود، با تیراندازی نیروهای سپاه دست کم ۳۷ نفر کشته و زخمی شدند. برخی آمار کشته‌ها و زخمی‌ها را حدود ۵۰ نفر اعلام کرده‌اند.
طرحی “رزق‌آور” برای سپاه؟
حبیب‌الله سربازی، فعال بلوچ در این باره گفته است، برخی از سوخت‌بران مجروح حتی “مجبور شدند برای مداوا به سمت پاکستان بروند.” گفته شده که تعدادی از نظامیان بلوچ پاکستان برای مداوای این‌ها اقدام کردند.
برخی سنی‌مذهب بودن شهروندان استان سیستان و بلوچستان را عامل عدم توجه مسئولان جمهوری اسلامی به توسعه این استان خوانده‌اند. دلیل اصلی رو آوردن مردم بلوچستان به سوخت‌بری فقر قلمداد شده است.
حبیب‌الله سربازی می‌گوید، ۳۰۰ کیلومتر از مرز سراوان تحت کنترل مستقیم سپاه است و سپاه با طرحی به نام “رزاق” می‌خواهد همین امکان اندک امرار و معاش بلوچ‌ها را نیز تحت کنترل خود در بیاورد. او هدف این طرح را “رزق آوردن” برای سپاه نامیده و گفته است، سپاه چون می‌خواهد از مشکلاتی که به دلیل تحریم‌ها با آن مواجه است فرار کند، تلاش دارد جلوی فروش سوخت توسط سوخت‌بران را بگیرد و آن را تحت کنترل خود درآورد.
طرح “رزاق” با ابهامات زیادی روبروست و منتقدان می‌گویند، قصد سپاه این است که “با قاچاق سوخت تحریم‌ها را دور بزند.”
اتفاقات چند روز اخیر در رسانه‌های ایران یا بازتاب نیافته یا اگر یافته بسیار اندک به آن پرداخته شده است. تسنیم از قول سعید تجلیلی، فرماندار سراوان نوشته که در روز حمله به فرمانداری سراوان با مردم صحبت شد و آن‌ها “در آرامش” فرمانداری را بدون “هیچ‌گونه درگیری” ترک کردند.
او فیلم‌های منتشره از درگیری‌ها را “شیطنت رسانه‌ای” خواند و گفت: «موضوع به خشونت کشیده شدن اعتراضات واقعیت ندارد.»
با این حال اتفاقات چند روز اخیر بلوچستان چنان وسعتی یافته که حتی در رسانه‌های ایران هم به آن نگاهی انتقادی شده است. در گزارشی در وبسایت عصر ایران با اشاره به پوشش رسانه‌ای این سوانح پرسیده شده، چرا مسئولان و رسانه‌های رسمی و اصلی در این مورد تا عصر سه‌شنبه سکوت کردند؟
عصر ایران نوشت: «آیا مسئولان و رسانه‌های اصلی نمی‌دانند با این سکوت و خودداری از اطلاع‌رسانی به‌موقع، عملا افکار عمومی را در یک وضعیت انتظار و تعلیق قرار می‌دهند؟»
بنا بر این گزارش، معاون امنیتی استاندار سیستان و بلوچستان گفته است که بر اثر شلیک مأموران پاکستان به سمت تجمع‌کنندگان در ایران یک نفر کشته شده است.
در گزارش پرسیده می‌شود، چرا مسئولان ایران به دولت پاکستان بابت کشتن شهروندان ایرانی اعتراض نکرده و چرا وزارت خارجه سفیر پاکستان را احضار نکرد؟ در این میان گفته شده که پاکستان تیراندازی مرزبانان خود به سوخت‌بران در ایران را تکذیب کرده است.
“یادآور کشتار معترضان آبان ۹۸”
اعتراضات چند روز گذشته و تیراندازی به سوی سوخت‌بران در سراوان در شبکههای اجتماعی بازتابی وسیع یافته و کاربران با هشتگ‌هایی مانند “سراوان تنها نیست” و “بلوچستان تنها نیست” همبستگی خود با مردم این خطه را اعلام کرده‌اند.
این موضوع در رسانه‌های خارج از کشور و مراکز دفاع از حقوق بشر نیز بازتابی وسیع یافته است. از جمله کانون مدافعان حقوق بشر در نامه‌ای به کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد این خبرها را “هولناک و تکان‌دهنده” خوانده و در مورد این “کشتار بی‌رحمانه” ابراز نگرانی کرده است.
در این نامه با اشاره به فقر و بیکاری گسترده در مردم این منطقه این واقعه “یادآور کشتار معترضان آبان ۹۸” خوانده شده و با اعتراض به “اعمال سیاست‌های تبعیض‌آمیز و فقر و محرومیت‌زای” حکومت از کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل خواسته شده سریعا به این مسئله رسیدگی کند.
فراخوان مولانا عبدالحمید
مولانا عبدالحمید، امام‌جمعه اهل سنت زاهدان نیز به این وقایع واکنش نشان داده است. به گزارش سنی‌آنلاین، او از مردم استان سیستان و بلوچستان خواسته تا احساسات خود را کنترل کرده و به پاسگاه‌ها و اماکن عمومی حمله نکنند.
در پیام منتشره از سوی پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر او آمده است: «همه ما باید تلاش کنیم تا امنیت عمومی استان به خطر نیفتد، زیرا امنیت به نفع همه و ناامنی به ضرر عموم مردم است.»
او از مسئولان خواست، ماجرای حمله به سوخت‌بران را به دقت بررسی کنند تا عاملان تیراندازی به سوخت‌بران به مجازات قانونی رسیده و خسارت‌ها جبران شود.
عبدالحمید همچنین خواست تا مسئولان شرایط اقتصادی مردم را مد نظر قرار بدهند، چرا که به گفته او، تا زمانی که جایگزینی برای سوخت‌بری به عنوان راهی برای امرار معاش ارائه نشود “این راه ارتزاق نباید بسته شود”.
