روزنامه شرق(رژیم) ۱۰/۳/۹۷ : « شكوفه حبیب‌زاده: چند روز پس از آنكه ترامپ از برجام خارج شد، توتال به ایران اعلام كرد كه شاید دیگر نتواند در ایران بماند. با‌این‌حال در مذاكراتی كه بین وزارت نفت و این غول نفتی شكل گرفت، قرار شد توتال دو ماه برای گرفتن معافیت از آمریكا برای حضور در ایران تلاش كرده و سپس نتیجه را بهه ایران اعلام كند. حالا بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت ایران در حاشیه جلسه هیئت دولت این هفته اعلام كرد كه 50 روز دیگر از این مهلت باقی است.
به گفته زنگنه توتال فرایند خروجش را از ایران به ما اعلام کرده است. 60 روز وقت دارد که 10 روز آن گذشته است. اگر در این مدت بتواند از آمریکا مجوز بگیرد که احتمالش زیاد نیست، در ایران می‌ماند اما اگر مجوز تهیه نشود، جایگزینش معرفی می‌شود که یک شرکت چینی است. با‌این‌حال، ایران در تلاش است تا راه‌هایی برای دور‌زدن این تحریم‌های جدید در نظر بگیرد. بر همین اساس زنگنه در ارتباط با اقدامات صورت‌گرفته در جهت فروش نفت خام گفت: حتما اقداماتی را که می‌خواهیم انجام بدهیم نمی‌گویم چون ترامپ می‌فهمد و علیه‌اش کار می‌کند؛ اما حتما ما کارهایی در این راستا انجام داده و تلاش‌هایی كرده‌ایم که تا جایی که ممکن است این مشکل را برطرف کنیم. او ادامه داد: مسئله توافق اروپایی‌ها برای ما از لحاظ بیمه و کشتی‌رانی، دریافت پول و مشتریانی که نفت ما را بخرند، مهم است. البته کمتر از یک‌سوم نفت ما به اروپا می‌رود ولی به‌هر‌حال کار با اروپایی‌ها مهم است، چراکه بقیه از آنها الهام می‌گیرند. با‌این‌حال، كماكان از گوشه و كنار خبرهایی مبنی‌بر خروج شركت‌ها از ایران به گوش می‌رسد. هند همین دیروز اعلام كرد كه دو بانک بزرگ این كشور برای پایان‌دادن به تراکنش صادرکنندگان این کشور با ایران تا ششم ماه آگوست (۱۵ مرداد) ضرب‌الاجل تعیین کرده‌اند. به گزارش رویترز، فدراسیون سازمان صادرکنندگان هند اعلام کرد ایدوس‌ایند و یوسی‌او، دو بانکی که صادرات به ایران را تسهیل می‌کنند، تا ششم آگوست برای خاتمه‌دادن به قراردادهای خود ضرب‌الاجل تعیین کردند. همچنین شركت لوك‌اویل روسیه كه دومین شركت بزرگ حوزه انرژی این كشور محسوب می‌شود نیز اعلام كرد ایران را ترك خواهد كرد. بر‌اساس گزارش‌ها، یک مقام مسئول شرکت لوک‌اویل روسیه گفت: به دلیل تحریم‌های آمریکا علیه ایران فعلا روی پروژه‌های نفتی ایران کار نمی‌کنیم و قرار نیست پروژه‌های جدیدی هم بگیریم. به گزارش رویترز، این مقام رسمی شرکت اویل، در کنفرانسی درباره عملکرد سه‌ماهه نخست این شرکت اعلام کرد: با توجه به آخرین توسعه‌ها و پیشرفت‌ها من فکر می‌کنم بسیار زود است که بگویم نقشه ما چیست و چه خواهد بود اما درحال‌حاضر اساسا ما اقدامی نمی‌کنیم.
شركت‌های روسی هم ریسك نمی‌كنند
دالغا خاتین‌اوغلو، كارشناس حوزه انرژی ایران از نشریه تخصصی جمهوری آذربایجان در گفت‌وگو با شرق تحلیل می‌كند كه چرا این شركت نفتی روسی با وجودی كه تصور بر همكاری روس‌ها با ایران در این دوران جدید تحریم بود، ایران را ترك می‌كند. خاتین‌اوغلو معتقد است: تحریم‌های آمریكا كه دوباره علیه ایران اعمال می‌شود، مسئله را برای همه پیچیده كرده و فقط شركت‌های غربی مانند توتال نیستند كه ریسك سرمایه‌گذاری در ایران را نپذیرند. شركت لوك‌اویل یك شركت خصوصی است و پروژه‌های بسیار عظیمی خارج از روسیه دارد. این شركت در گزارش سه‌ماهه خود كه اخیرا منتشر كرد به میزان بالای پروژه‌های شركت اشاره می‌كند. این پروژه‌ها بسیار پیچیده است، به‌نحوی‌كه گازی كه لوك‌اویل تولید می‌كند، به روسیه نمی‌رود بلكه به چین می‌رود. به گفته او، این شركت در ایران در میدان منصوری و آب‌تیمور در حال مذاكره بود و تفاهم‌نامه‌هایی هم امضا كرد. این میادین، میادین عظیمی هستند كه روی‌هم‌رفته بیش از 30 میلیارد بشكه نفت دارند. هر كدام از این میادین اكنون فعالیت خود را با تولید 60 هزار بشكه در روز ادامه می‌دهند و بنا بود لوك‌اویل ضریب بازیافت را در این میادین افزایش دهد. خاتین‌اوغلو با بیان اینكه این پروژ‌ها بسیار عظیم هستند، ادامه می‌دهد: اگر پروژه كوچكی مانند حفاری چندمیلیون‌دلاری بود، امكان حضور برای این شركت وجود داشت، اما این پروژه‌ها چندین میلیارد دلار ارزش دارند و كمتر شركتی در شرایط تحریم‌ها ریسك می‌كند كه در ایران حضور داشته باشد.
گزارش روس‌ها، خالی از سرمایه‌گذاری در ایران
این كارشناس نفت و انرژی بین‌المللی در پاسخ به اینكه خروج این شركت روسی از ایران در شرایطی كه تصور می‌شد روسیه با ایران همكاری استراتژیك را در پیش گرفته به چه معناست، پاسخ می‌دهد: شركت‌های روسی بیشترین حجم توافق‌های نفت و گاز را پس از تحریم با ایران امضا كردند؛ شركت‌هایی مانند زاروبژنفت، گازپروم، گازپروم‌اویل و.. به‌صورت جداگانه با ایران تفاهم‌نامه‌هایی امضا كردند. حتی چین هم به‌اندازه شركت‌های روسی در ایران تفاهم‌نامه امضا نكرد و حتی می‌توان گفت كه حدود یك‌سوم قراردادها و تفاهم‌نامه‌ها متعلق به این كشور است. با‌این‌حال وقتی شركت‌ها (حتی شركت‌های دولتی روسیه) گزارش‌های سالانه و چشم‌اندازهای سال‌های آتی خود را منتشر می‌كنند هم در هیچ گزارشی كه به هزینه‌های مالی شركت‌ها برای سال‌های آینده اشاره دارد، حتی اشاره‌ای به پروژه‌های ایران نشده است. او می‌افزاید: شركت‌های روسی دچار مشكلات بسیار زیادی هستند. گازپروم كه ایران به آن امید زیادی بسته، دوسالی است كه با سود منفی كار می‌كند. برای سه سال آینده نیز بر اساس ارزیابی خود شركت و شركت‌های ریسك مانند مودیز، گازپروم برای سه سال آینده هر سال باید از شركت‌ها و بانك‌های جهانی حدود 20 میلیارد دلار استقراض كند تا بتواند پروژه‌های خود را جلو ببرد. در این شرایط، این شركت‌ها ریسك نمی‌كنند كه در ایران سرمایه‌گذاری كنند. کارشناس حوزه انرژی ایران از نشریه تخصصی جمهوری آذربایجان در ادامه از چرایی عدم همکاری دولت‌های این کشورها با شرکت‌های بزرگ می‌گوید: مشکل اینجاست که شرکت‌های بزرگی که ایران به آنها احتیاج دارد، بیش از آنکه حمایت دولت‌های خود را نیاز داشته باشند، حمایت آمریکا و بانک‌ها و سازمان‌های بین‌المللی را نیاز دارند؛ مثلا شرکت توتال، بیشتر از 10 میلیارد دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری کرده است. 30 درصد از سهام این شرکت متعلق به آمریکایی‌هاست. این شرکت در همه حوزه‌های انرژی؛ از برق گرفته تا گاز و نفت، حضور دارد و از تکنولوژی آمریکایی استفاده می‌کند. این شرکت‌ها نمی‌توانند از دولت‌های خود استقراض کنند و نیاز دارند از بانک‌ها و شرکت‌های بین‌المللی استقراض کنند. این شرکت‌ها غول هستند و شرکت‌های کوچکی نیستند که دولتشان بتواند فرضا صد میلیون دلار آنها را تضمین کند. این شرکت‌ها ده‌ها میلیارد دلار پروژه در بخش‌های مختلف جهان دارند و با تحریم‌ها، منافعشان به‌شدت به خطر می‌افتد.
بعید می‌دانم توتال در ایران بماند
خاتین‌اوغلو با اشاره به اینکه وزیر نفت ایران خبر داده، 50 روز از مهلت توتال برای اعلام همکاری با ایران می‌گذرد، می‌گوید: چند روز پس از آنکه ترامپ از برجام خارج شد، توتال شرایط پیچیده خود را به ایران اعلام کرد و ایران از این شرکت خواست تا دو ماه تلاش کند تا از آمریکا برای حضور در ایران، معافیت بگیرد. فکر می‌کنم حدود 50 روزی زمان برای توتال باقی مانده و باید دید این شرکت چه می‌کند. در این شرایط وزیر خارجه آمریکا هم شمشیر را از رو بسته و اعلام کرده بدترین تحریم‌های تاریخ را علیه ایران وضع می‌کند. با این وضعیت فکر نکنم شرکت توتال بتواند در ایران بماند. همه پروژه‌های ایران به‌شدت از تحریم‌های جدید آمریکا متأثر خواهند شد، به‌جز سهم 10 درصدی ایران در میدان شاه‌دنیز (بزرگ‌ترین میدان گازی جمهوری آذربایجان) که در دوران تحریم‌های قبلی از آمریکا معافیت گرفته بود و اکنون هم فکر نمی‌کنم مشکلی داشته باشد. خاتین‌اوغلو با بیان اینکه شرایط حوزه نفتی ایران با دوران قبلی متفاوت است، می‌گوید: سه مشکل برای ایران وجود دارد که بیش از دوران تحریم‌ها تهدیدی برای حوزه نفت و گاز محسوب می‌شود. میدان پارس جنوبی که اکنون 70 درصد سهم در تولید نفت و گاز ایران دارد، در پنج سال آینده با افت فشار حدود 40 درصدی روبه‌رو می‌شود. ایران با کمک شرکت توتال قصد داشت سکوی 20 هزارتنی حدود هفت تا 10 برابر این سکوهای موجود در پارس جنوبی را با چند کمپرسور که فشار گاز تولیدی را افزایش می‌دهند بسازد تا گاز تولیدی با فشار به منطقه عسلویه منتقل شود. درعین‌حال، ایران حدود 25 میلیارد دلار نیاز داشت تا 10 تا 12 سکوی دیگر را به این ترتیب بسازد که هیچ شرکت شرقی‌ای، از جمله چین و روسیه این تکنولوژی را ندارند و این امر در تخصص برخی شرکت‌های غربی، از جمله توتال و بی‌پی بود. در کره جنوبی و ژاپن هم این امکان هست، اما آنها به این پروژه اصلا ورود نکردند. او با بیان اینکه حضور چین و روسیه نمی‌تواند در حوزه انرژی برای ایران مفید باشد، ادامه می‌دهد: شاید تنها سرمایه چینی‌ها باشد که به کار ایران می‌آید.
تکنولوژی چین و روسیه به درد ایران نمی‌خورد
خاتین‌اوغلو با بیان اینکه تکنولوژی چین و روسیه به درد ایران نمی‌خورد، ادامه داد: ایران خود بهترین تجربه‌ها را در پارس جنوبی دارد و بهتر از این کشورها می‌تواند در این حوزه عمل کند. اکنون 80 درصد میادین نفتی ایران در نیمه دوم عمر خود هستند و سالانه هشت درصد از تولید نفت ایران از این میادین قدیمی کاسته می‌شود. ضریب بازیافت نفت در خود روسیه بدتر از ایران است. چطور می‌خواهند در ایران کار کنند؟ میادین ایران در حال مرگ هستند و قابل ترمیم هم نیستند و اگر زمان بگذرد، بعد از مدتی، دیگر این نفت قابل‌استخراج نیست. بنابراین باید ایران با اروپا به‌جد مذاکره کند».
