براساس اصلاحیه پیشنهادی باب مندز،سناتور دموکرات وازمخالفان برجام، از وزارت خارجه آمریکا خواسته شده که پس ازتایید مذاکرات یانتیجه‌گیری درمورد هرگونه توافق بین‌المللی که تاثیرمهمی برسیاست خارجی ایالات متحده داشته باشد، درعرض پنج روز آن را به کنگره گزارش دهد.
موافقان مذاکرات اخیر هدف این اصلاحیه را «پیچیده‌تر کردن مذاکرات با ایران در وین» ارزیابی کرده‌اند و برخی منابع کنگره گفتند که این اصلاحیه در صورت تصویب مانعی مخفی بر سر راه توافق دولت بایدن با آمریکا خواهد بود.
به گفته کارشناسان، هدف اصلاحیه پیشنهاد شده از طرف باب مندز که حمایت جمهوری‌خواهان را هم به همراه دارد، اطمینان از دخالت داده شدن کافی کنگره از مذاکرات دولت جو بایدن با ایران در وین و در واقع تلاشی است برای تضمین نقش کنگره و بویژه نقش نظارتی آن در ارتباط با توافق احتمالی با این کشور است.
این اصلاحیه بخشی از قانون رقابت استراتژیک ۲۰۲۱ است که روز چهارشنبه در کمیته روابط خارجی سنا تصویب شد ولی هنوزدر سنا به رای گذاشته نشده است. این لایحه برای لازم‌الاجرا شدن همچنین لازم است در مجلس نمایندگان هم تصویب شود.
در صورت تصویب نهایی این اصلاحیه دولت آمریکا ملزم می‌شود هر گونه توافق بین‌المللی را با جزییات آن در اختیار کنگره قرار دهد.
اگرچه به نظر می‌رسد اصلاحیه مورد نظر یک اقدام شفافیت‌زا برای اطلاع کنگره باشد اما برخی از دموکرات‌های سنا نگران هستند که اصلاحیه‌ای که بی‌سر وصدا به لایحه مربوط به چین اضافه شده یک مانع عمده برای حصول توافق با ایران و محدود کردن اختیارات دولت بایدن باشد. به همین دلیل است که آنها از این اصلاحیه به عنوان سمی علیه هرگونه توافق با ایران یاد می‌کنند.
اصلاحیه قانون رقابت استراتژیک که توسط کمیته روابط خارجی سنا، به ریاست باب مندز و نایب رییسی جیم ریسچ تهیه شده الزامات گزارش دهی برای توافقات بین المللی را شدیدتر می‌کند.
این اصلاحیه وزارت امور خارجه آمریکا را ملزم می‌کند که ظرف پنج روز پس از «تصویب مذاکره» یا «حصول توافق» در یک توافق بین المللی الزام‌آور یا غیر الزام‌آور که تاثیر مهمی بر سیاست خارجی آمریکا دارد، گزارش دقیقی از آن به کنگره ارائه دهد.
در حالی که این اصلاحیه مورد حمایت شماری از کارشناسان حقوقی قرار گرفته است، روز شنبه سه منبع در کنگره به شرط ناشناس ماندن، نسبت به تاثیری که این لایحه می‌تواند بر مذاکرات جاری در وین برای بازگشت آمریکا به برجام بگذارد هشدار دادند.
یکی از منابع گفت که این اصلاحیه می‌تواند به مخالفان مذاکرات وین در کنگره فرصتی برای سد کردن راه حصول توافق با ایران بدهد. مندز و ریسچ هر دو از مخالفان توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بوده‌اند که دولت بایدن به دنبال بازگشت به آن است.
سناتور مندز همچنین برای جلوگیری از رویکرد دیپلماتیک کنونی دولت بایدن، با همکاری با جمهوری‌خواهان سنا و کمیته امور عمومی اسرائیل – آمریکا در تلاش برای تحت فشار قرار دادن سیاست مماشات دولت بایدن در قبال ایران است.
یکی از منابع کنگره روز شنبه گفت که دموکرات‌های کنگره معتقدند مندز از مقام خود به عنوان رییس کمیته روابط خارجی سنا برای وارد کردن این لایحه محدود کننده به متن لایحه رقابت استراتژیک با چین سو استفاده کرده است چرا که اینکار بدون اطلاع اعضای دموکرات کمیته روابط خارجی سنا انجام شده است.
قانون رقابت استراتژیک در کمیته روابط خارجی سنا تصویب شده است، اما برای تبدیل شدن به قانون هنوز راه درازی در پیش دارد چرا که هم باید در صحن مجلس سنا و هم مجلس نمایندگان تصویب شود.
انتظار می‌رود اصل لایحه دو حزبی که مورد حمایت اکثریت در دو مجلس و دولت است تصویب شود اما سرنوشت تصویب اصلاحیه مندز و ریسچ در ابهام قرار دارد.
