شرکت چینی “سی‌ان‌پی‌سی” نیز از پارس جنوبی کنار رفت
شرکت ملی نفت چین “سی‌ان‌پی‌سی” که پس از خروج شرکت فرانسوی توتال از طرح توسعه فاز ١١ پارس جنوبی، جایگزین آن شده بود، سرمایه‌گذاری در این میدان گازی را رها کرد و از این طرح بزرگ کناره گیری کرد.
هر چند وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران امروز اعلام کرد که شرکت پتروپارس به تنهایی می تواند توسعه این طرح را ادامه دهد، ولی با توجه به نیاز تکنولوژِی بسیار پیچیده برای بهره برداری از این میدان گازی که زیر دریاست و همچنین بزرگی طرح، که بیست برابر از طرح های متداول بزرگ تراست، مشارک یک شرکت بزرگ بین المللی دارنده تکنولوژی در این زمینه در کوتاه مدت غیر قابل اجتناب است. کنار کشیدن توتال و اکنون “سی‌ان‌پی‌سی” می تواند تکمیل طرح فاز ١١ پارس جنوبی را با چالش های جدی روبرو کند.
بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران امروز یکشنبه ۶ سپتامبر/١۴ مهر پس از بازدید از شرکت مهندسی و توربین مپنا در شهر کرج در جمع خبرنگاران درباره تعیین تکلیف طرح توسعه پارس جنوبی گفت: شرکت “سی‌ان‌پی‌سی CNPCI “چین که شاخه بین المللی شرکت ملی نفت چین است از طرح توسعه فاز ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی کناره گیری کرده است.
زنگنه گفت: شرکت پتروپارس به تنهایی توسعه این فاز را ادامه خواهد داد و تا پایان امسال نخستین مرحله این فاز برای استقرار سکویی با ظرفیت برداشت روزانه ۵۰۰ میلیون فوت مکعب گاز نصب خواهد شد.
شرکت فرانسوی “توتال” و شرکت چینی “سی‌ان‌پی‌سی” سال ۹۶ در چهارچوب کنسرسیومی قرارداد ۴٫۸ میلیارد دلاری برای توسعه فاز ١١ پارس جنوبی با ظرفیت تولید روزانه ۵۶ میلیون متر مکعب را امضا کردند، اما با خروج آمریکا از برجام، شرکت توتال از قرارداد کنار کشید و اکنون شرکت چینی نیز برای محرون نشدن از بازار آمریکا خود را با تحریم های آمریکا علیه ایران هماهنگ کرده و از این طرح بزرگ کنار کشیده‌است.
شرکت فرانسوی “توتال” و “سی‌ان‌پی‌سی” چین، سال ۹۶ قراردادی ۴٫۸ میلیارد دلاری برای توسعه این فاز با ظرفیت تولید روزانه ۵۶ میلیون متر مکعب امضا کردند، اما با خروج آمریکا از برجام، شرکت توتال از قرارداد کنار کشید و اکنون زنگنه می‌گوید شرکت چینی نیز کنار کشیده‌است.
سهم شرکت پتروپارس از این طرح در زمان امضا قرارداد، کمتر از ۲۰ درصد بود که اکنون باید همه ۴٫۸ میلیارد دلار سرمایه مورد نیاز را فراهم کند.
از سوی دیگر شرکت پتروپارس افزون بر معضل سرمایه گذاری، برای بهره برداری از این طرح باید در زمینه تکنولوژی به پیشرفت های چشم گیری دست یابد. البته دست یافتن به این تکنولوژی برای شرکت پتروپارس می تواند امکان پذیر باشد، ولی عامل زمان در این باره مهم است و این شرکت نمی تواند تجربیات و دانش فنی شرکت های پیشرو جهان در این زمینه را در کوتاه مدت بدست آورد.
بیژن زنگنه امروز دربارهٔ امضای قرارداد با شرکت‌های خارجی برای توسعه این میدان به این موضوع واقف است. او می گوید:”می‌خواستیم برای طرح توسعه این فاز سرمایه خارجی جذب کنیم، ضمن اینکه سکوی فشارافزایی نیز برای ما مهم بوده‌است و پتروپارس قرار بود در کنار این شرکت‌ها کار یاد بگیرد.”
نکته بسیار مهم در قرارداد فاز ۱۱ پارس جنوبی مرحله دوم آن بود که در آن ساخت یک سکوی بزرگ ۲۰ هزار تنی با چندین “کمپرسور” عظیم به ارزش بیش از ۲٫۵ میلیارد دلار در نظر گرفته شده بود. ساخت این سکو به منظور جلوگیری از افت تولید گاز در این فاز و چندین فاز دیگر حیاتی بوده است. این سکو قرار بود سال ۲۰۲۲، یعنی یک سال پیش از افت چشمگیر فشار در منطقه ۱۱ پارس جنوبی آماده شود و در کل هشت تا ۱۰ سکوی عظیم به ارزش ۲۰ میلیارد دلار برای فازهای پارس جنوبی به تدریج ساخته شود.
تنها شرکت توتال فرانسه، شرکت، اکسون-موبیل و شرکت بریتیش پترولیوم دارنده تکنولوژی در این زمینه بوده و قادر به ساخت این سکوها هستند. سکوی هایی که ۱۰ برابر بزرگتر از سکوهای کنونی پارس جنوبی است.
شرکت ملی نفت چین “سی‌ان‌پی‌سی” نیز تلاش می کند به زودی به این تکنولوژی دست یابد، ولی هنوز در رده بندی شرکت های بزرگ دارنده تکنولوژی در زمینه بهره برداری از میادین زیر دریایی محسوب نمی شود.
بر اساس اعلام شرکت ملی گاز، افت فشار در میدان پارس جنوبی آغاز شده و قرار است تا سه سال دیگر تشدید شود و به تبع آن سالانه ۲۸ میلیون متر مکعب (برابر تولید یک فاز پارس جنوبی) در روز از تولید این میدان کاسته شود.
هم‌اکنون فشار میدان در ۳۸ سکوی کوچک نصب شده در پارس جنوبی ۱۲۰ بار (واحد سنجش فشار) است و بعد از سال ۱۴۰۰، هر سال فشار این میدان ۷ بار کاهش خواهد یافت.
در صورتی که سکوهای عظیم ۲۰ هزار تنی در پارس جنوبی نصب نشود، تولید این میدان به شدت سقوط خواهد کرد.
پارس جنوبی، بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است و بلوکه کردن سرمایه‌گذاری “سی‌ان‌پی‌سی” در آن، درحالی‌که تحریم‌های آمریکا علیه بخش انرژی ایران دوباره اعمال شده است، ضربه‌ای به تلاش‌های تهران برای حفظ تامین مالی پروژه‌های انرژی‌اش است.
ایران در ۲۵ نوامبر پس از خروج توتال از این کشور، اعلام کرد “سی‌ان‌پی‌سی” به عنوان “اپراتور” فاز ١١ پارس جنوبی جایگزین توتال شده است.
یکی منابع آگاه گفته است که موضوع این سرمایه‌گذاری به دنبال ۴ دور مذاکرات با پکن از جمله یک دور که اخیرا در ماه اکتبر با مقامات ارشد امریکایی انجام شده، متوقف شد. در این مذاکره مقامات آمریکای به “سی‌ان‌پی‌سی” هشدار داده اند تا از تزریق منابع مالی جدید به ایران خودداری کند.
مشخص نیست که آیا دولت چین دستور مستقیم توقف سرمایه‌گذاری را داده است یا نه، اما منابع آگاه گفته اند که این اقدام در میان مذاکرات تجاری بین چین و آمریکا به لحاظ سیاسی منطقی است.
یک منبع آگاه آشنا به استراتژی جهانی سی‌ان‌پی‌سی گفت: ” رابطه با آمریکا برای چین از هر چیز دیگری مهم‌تر است. سی‌ان‌پی‌سی، به عنوان یک نهاد دولتی از ایجاد هرگونه مشکل ناخواسته در این رابطه دوری می کند. چراکه مذاکرات میان چین و آمریکا در جریان است.”
