اگنس کالامار، دبیرکل عفو بینالملل، سه شنبه اول تیردرگفتگو با برنامه چشماندازدر ایران اینترنشنال، در واکنش به سخنان رئیسی گفت: «واقعا نمیدانم چه بگویم، اینکه اینگونه به خودش تبریک میگوید و از خودش تعریف میکند. ادعاهایی که دارد واقعا عصبانیکننده است. او سابقه روشنی در نقض حقوق بشر دارد.»
ابراهیم رئیسی دوشنبه ۳۱ خرداد در پاسخ به پرسشی درباره نقش او در اعدام هزاران زندانی سیاسی در سال ۱۳۶۷، گفت از ابتدای مسئولیتش «مدافع حقوق بشر» بوده است و «باید مورد تقدیر و تشویق» قرار بگیرد.
اما دبیرکل سازمان عفو بینالملل در واکنش به این سخنان تاکید کرد: «شواهد روشنی درباره جنایتهایی که در دهه ۱۹۸۰ رخ داد، مخصوصا در سال ۱۹۸۸ (۱۳۶۷) در ایران وجود دارد. عجیب است که آقای رئیسی ادعا میکند مدافع حقوق بشر بوده، در صورتی که خودش بر آن اقدامهای شنیع در دهه ۱۹۸۰ نظارت داشته است.»
در جریان اعدام زندانیان عقیدتیـسیاسی در تابستان ۱۳۶۷ به فرمان روحالله خمینی و تصمیمگیری «هیات مرگ» که رئیسی عضوی از آن بود، چند هزار نفر از زندانیان سیاسی و عقیدتی در زندانهای جمهوری اسلامی مخفیانه اعدام و در گورهای جمعی دفن شدند.
کالامار در ادامه افزود پس از این ماجرا نیز رئیسی در چند سال اخیر که رییس قوه قضاییه ایران بود، «بر موارد زیادی از نقض حقوق بشر از جمله حبس خودسرانه کسانی که اعتراض مسالمتآمیز داشتند، نظارت داشته است». او تاکید کرد اعدام بسیاری از زندانیان سیاسی از جمله اقلیتهای قومی در دوران ریاست رئیسی بر قوه قضاییه رخ داده است.
راهکارها برای پیگرد کیفری ابراهیم رئیسی
کالامار درباره راهکارهایی که برای پیگرد کیفری ابراهیم رئیسی وجود دارد، گفت: «یک کاری که میتوانیم بکنیم همین است که اکنون انجام میدهیم؛ یعنی نباید ساکت بمانیم و اجازه دهیم این اطلاعات دروغی که درباره تاریخ ارائه میدهند بهصورت گسترده منتشر شود.» او ادامه داد: «باید صدای اعتراض خود را بلند کنیم و در کنار قربانیان بایستیم و درباره این جنایتها علیه بشریت صحبت کنیم.»
دبیرکل عفو بینالملل گفت: «اما مهمتر این است که از جامعه بینالمللی بخواهیم وقتی با ابراهیم رئیسی طرفاند، بدانند با کسی طرفاند که در جنایت علیه بشریت دست داشته است. ما در هر مقطعی این حقیقت را یادآوری میکنیم.» او از شورای حقوق بشر و جامعه بینالمللی خواست «سازوکار مستقلی» برای «بازجوییهای موثر» درباره ابراهیم رئیسی و تحقیق درباره جنایتهایش در نظر بگیرد و در این زمینه اقدام عملی کند.
کالامار تاکید کرد: «لازم است که شورای حقوق بشر کاملا روشن نشان بدهد و بگوید که مقابل این جنایتها میایستد و درباره کسانی که مسئول بودهاند تحقیق و بازجویی میکند.» او با اشاره به اینکه «عدالت یکشبه محقق نمیشود»، همچنین خواستار جمعآوری شواهد درباره جنایتهای رئیسی شد.
دبیرکل عفو بینالملل در پایان به گزینه «حوزه قضایی بینالمللی» اشاره کرد که در کشورهای دموکراتیک جهان بهویژه کشورهای غربی وجود دارد. او گفت هرچند رئیسی اکنون بهعنوان بالاترین مقام اجرایی کشور مصونیت دارد، کشورهایی که حوزه قضایی بینالمللی را به رسمیت میشناسند وقتی رئیسی به این کشورها سفر کند، میتوانند از این گزینه استفاده کنند. جامعه مدنی و قربانیان میتوانند در کشورهای دموکراتیک با تکیه بر حوزه قضایی بینالمللی اقدامهایی صورت دهند.