خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی نوشت نمایندگان احزاب مخالف در ترکیه، رهبران این کشور را به معامله مخفیانه اویغورهای مقیم ترکیه با چین، در ازای دریافت واکسن ویروس کرونا، متهم می‌کنند.
بر اساس این گزارش، با آن که هنوز هیچ مدرک محکمی درباره این بده‌بستان احتمالی در دست نیست، قانونگذاران منتقد حکومت ترکیه و همچنین اویغورهای مقیم این کشور بیم آن را دارند که پکن از واکسن کووید-۱۹ به عنوان اهرمی برای تصویب یک توافق استرداد با ترکیه استفاده کند.
این پیمان سال‌ها پیش امضا شده، اما ناگهان در ماه دسامبر در چین تصویب شد و ممکن است تا چند هفته دیگر به مجلس ترکیه برود.
ده‌ها میلیون واکسنی که آنکارا به چین سفارش داده هنوز به ترکیه تحویل داده نشده و همزمان، به گفته وکلای آگاه، در چند ماه اخیر، پلیس ترکیه حدود ۵۰ اویغور را بازداشت و روانه مراکز استرداد کرده است.
اویغورها می‌گویند تبدیل مصوبه فوق به قانون، بزرگ‌ترین کابوس آنها و به معنی استرداد به کشوری است که از ترس بازداشت دسته‌جمعی از آن گریخته‌اند. تخمین زده می‌شود که در ترکیه ۵۰ هزار اویغور زندگی می‌کنند.
به گزارش آسوشیتدپرس، بیش از یک میلیون اویغور و دیگر اقلیت‌های عمدتا مسلمان در بازداشتگاه‌ها و زندان‌های چین نگهداری می‌شوند. چین این اقدام را تمهیدی برای مقابله با تروریسم می‌خواند، اما ایالات متحده آن را نسل‌کشی عنوان کرده است.
تردیدها درباره احتمال دادوستد پنهان ترکیه و چین، اولین بار وقتی مطرح شد که اولین محموله واکسن چینی در ماه دسامبر برای چند هفته معطل نگه داشته شد و مقام‌ها مسائل مربوط به مجوز را عامل آن اعلام کردند.
مقام‌های ترکیه و چین می‌گویند پیمان استرداد ابزاری برای بازگرداندن اویغورها به چین نیست.
سخنگوی وزارت خارجه چین هرگونه ارتباط میان این دو موضوع را رد کرده و مولود چاووش‌‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه پیشتر در ماه دسامبر، با رد هرگونه ارتباط میان تاخیر در تحویل واکسن کرونا با مساله اویغورها، گفت: «ما از اویغورها برای هدف سیاسی استفاده نمی‌کنیم و از حقوق بشر آنان دفاع می‌کنیم.»
یک استاد حقوق در آنکارا به آسوشیتدپرس گفت اگر این طرح تصویب شود، استرداد گسترده اویغورها صورت نمی‌گیرد چرا که همدلی عمومی زیادی با آنها در ترکیه وجود دارد، اما احتمالا شانس اخراج افراد اویغور بسیار بالا می‌رود.
چین تاکنون حدود یک‌سوم از ۳۰ میلیون دوز واکسنی را که تا پایان ماه ژانویه تعهد کرده بود، به ترکیه تحویل داده است.
ترکیه حدود ۲/۵ میلیون مورد ابتلا و بیش از ۲۶ هزار مرگ بر اثر کووید-۱۹ را به ثبت رسانده است.
