داریوش گلعلیزاده، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست،چندی پیش اعلام کردکه بیش از۸۵ درصد اتوبوسهای درونشهری تهران به سن فرسودگی رسیدهاند.
اکنون تجارتنیوز نیز میگوید مرکز پژوهشهای مجلس اعلام کرده است که اغلب کلانشهرهای ایران با بحران کمبود و فرسودگی ناوگان اتوبوسرانی مواجهاند اما علیرضا زاکانی، شهردار تهران که این روزها با «حجاببانها» که برای مردم در ایستگاههای مترو مزاحمت ایجاد میکنند، بر سر زبانها افتاده، از «نوسازی ناوگان حملونقل عمومی در تهران» سخن گفته است؛ وعدههایی که از یک تیم مدیریتی به تیم بعدی میرسد.زاکانی تاکنون بارها خرید و واردات اتوبوسهای جدید را به ساکنان تهران وعده داده است. مردادماه امسال بود که گفت بهزودی اتوبوسها و تاکسیهای جدید در سیستم حملونقل تهران به کار گرفته میشوند. بعد از آن خبری نشد تا مهرماه که گفت برای واردات سه هزار دستگاه اتوبوس جدید به ناوگان حملونقل عمومی قرارداد بسته شده است. کمی بعد هم در جریان سفر به چین اعلام کرد که قرارداد خرید هزار دستگاه اتوبوس دوکابینه ۱۸ متری و هزار دستگاه اتوبوس ۱۲ متری برقی نهایی شد.
به فرض اینکه سه هزار دستگاه اتوبوس جدید هم به ناوگان حملونقل عمومی اضافه شود، باز هم کمبودها جبران نمیشود. علیرضا زاکانی پیش از این خود نیز به این مهم اعتراف کرده است که تهران حداقل به ۱۰ هزار دستگاه اتوبوس نیاز دارد و اکنون فقط حدود سه هزار اتوبوس فعال داریم. این در حالی است که بخش زیادی از این سه هزار اتوبوس فرسودهاند و نیاز به نوسازی دارند.
تجارتنیوز نوشت: «به نظر میرسد ورود اتوبوسهای جدید به ناوگان حملونقل عمومی بیشتر برای سخنرانی پشت میکروفونها است. مشخص نیست منظور زاکانی از «بهزودی» برای واردات اتوبوس جدید دقیقا چه زمانی است، اما میتوان گفت از مردادماه تاکنون تغییر چندانی در ناوگان ایجاد نشده و تهرانیها همچنان برای رفتوآمد با اتوبوس در صفهای طولانی میمانند.»
رئیس شورای شهر تهران درباره وعده معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران برای اختصاص ۳۰۰ دستگاه اتوبوس تا پیش از مهر ماه سال جاری، گفت: «مطمئن نیستم که این اتوبوسها به ۱۰۰ دستگاه برسند. یکی از خودروسازان اعلام کرد که ۳۰ دستگاه آماده کرده ولی این تعداد برای تهران چشمگیر نخواهد بود.»
پیش از این و همزمان با برگزاری مراسم اربعین، نیز عنوان شد که اتوبوسهای تازهخریداریشده شهرداری تهران به مرز مهران رفتهاند تا به جابهجایی مسافران اربعین کمک کنند اما بعدا هیچ خبری از سرنوشت این اتوبوسها منتشر نشد. معاون شهردار تهران درباره اقدامهای شهرداری در حوزه حملونقل عمومی در اربعین توضیحاتی ارائه کرد و گفت: «در مرز خسروی ۱۲۵ دستگاه اتوبوس مشغول به خدمترسانیاند که بهزودی ۱۰۰ دستگاه دیگر هم به ناوگان این مسیر اضافه خواهد شد.»
محسن هرمزی، معاون حملونقل ترافیک شهرداری تهران، نیز عنوان کرده بود که سازمان اتوبوسرانی از ۱۲ نقطه تهران علاقهمندان به شرکت در این مراسم را بهرایگان جابهجا خواهد کرد.سرنوشت اتوبوسهای تهران هنوز نامشخص است. تاکنون بارها از شرکتهای ایرانی برای تامین این اتوبوسها نام برده و گاهی نیز عنوان شده است که بابت واردات اتوبوسها از کشورهای دیگر اقدام خواهد شد. در یکی از این موارد، شرکتی خصوصی که در ایران توانایی تولید این اتوبوسها را داشت، به علت ناهماهنگیها و فقدان حمایت دولت دست از کار کشید و به کشور ترکیه رفت.
شرکت آکیا که تولیدکننده متروباس برقی بود، اکنون در حال تامین اتوبوسهای شهری استانبول است. متروباس پرسرعت بزرگترین و جدیدترین اتوبوس شهری کارخانه آکیا است. این اتوبوس برقی چندی پیش در خیابانهای ترکیه به صورت آزمایشی استفاده و فیلمهای مربوط به آن در شبکههای اجتماعی پربازدید شد.
مجموع ظرفیت مسافر این متروباسها تا ۳۰۰ نفر میرسد. این کارخانه اتوبوسسازی کارش را در تبریز آغاز کرد اما شهرداری تهران و دیگر شهرهای ایران به جای استفاده از آن به سراغ دیگر کارخانههای خودروسازی که وابستگی دولتی داشتند رفتند. تولید محصولات این شرکت تولیدکننده اتوبوسهای شهری که هنوز نیز محصولاتش در ناوگان حملونقل شهری تبریز دیده میشود، از سال ۹۱ روند نزولی گرفت و پس از مدتی هم تولید اتوبوس این نشان تجاری در ایران متوقف شد.
پس از توقف فعالیت این شرکت در تبریز، اکنون اتوبوسساز آذربایجان شرقی به ترکیه مهاجرت کرده و اولین اتوبوسهای برقیاش را در خیابانهای استانبول به حرکت درآورده است. رئیس هیئتمدیره صنایع خودروسازی آکیای تبریز، پیش از این در فروردین ۱۴۰۱، در حاشیه مراسم بهرهبرداری این کارخانه اعلام کرده بود: «این کارخانه در دو فاز تولید و طراحی شده که در فاز اول سالانه یکهزار دستگاه و در فاز دوم که دو ماه آینده به بهرهبرداری خواهد رسید، سالانه دو هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس تولید میشود.»
به این صورت در کمتر از دو سال، تمام نیازهای شهرداری تهران و دیگر شهرها قابل تامین بود اما اکنون به دلیل لجبازی و زدوبندهای شهرداریها و دولت، خدمات این کارخانه و اتوبوسهای پاک تولیدیاش در کشور همسایه ایران استفاده میشود و تهران همچنان با مشکل اتوبوسهای فرسوده و آلودگی هوا دستوپنجه نرم میکند.