برآوردهای انجام شده از فشارها بر فعالان مدنی و سیاسی در مناطق کُردنشین ایران در سال ۹۸ نشان می‌دهند دست‌کم دو هزار نفر از این فعالان از سوی نهادهای قضایی و امنیتی بازداشت شده‌اند که از این میان برای بیش از ۱۰۰ نفر احکام حبس و برای تعدادی، حکم اعدام صادر شده است.
در سال گذشته حداقل ۵۴۰ شهروند به صورت فردی و گروهی به دلیل فعالیت در حوزه محیط زیست یا فعالیت‌های دیگر در مناطق کردنشین بازداشت شده‌اند که ۵۵ نفر همچنان در بازداشت و زندان به سر می‌برند
به گزارش شبکه حقوق بشر کردستان، بر اساس تحقیقات انجام شده، در سالی که گذشت بیش از دو هزار شهروند کُرد در استان‌های کردستان، آذربایجان غربی، کرمانشاه، ایلام و تهران از سوی نهادهای امنیتی از جمله وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه و نیروی انتظامی بازداشت شده‌اند.
به نوشته این منبع، بیشتر بازداشت‌های انجام شده از سوی نهادهای امنیتی در شهرهای سنندج، مریوان، کرمانشاه، جوانرود، ارومیه، ایلام و بوکان و در جریان شکل‌گیری اعتراضات سراسری آبان ماه ۹۸ صورت گرفته است.
پس از اعلام گران شدن نرخ بنزین در بامداد ۲۴ آبان ۹۸ در ایران، مجموعه اعتراضات مردمی و ضد حکومتی در بسیاری از شهرهای کشور رخ داد که حدود یک هفته به طول انجامید.
بر اساس گزارش‌ها، در جریان این اعتراضات و در روزهای بعد از آن، بیش از هزار و ۵۰۰ نفر از شهروندان از سوی نیروهای امنیتی کشته شده و دست‌کم هفت هزار نفر دیگر نیز بازداشت و زندانی شدند.
نیروهای امنیتی و نظامی برای سرکوب معترضان در برخی از شهرها از اسلحه جنگی و تانک استفاده کردند.
بیشتر بخوانید: کمیسر عالی حقوق بشر خواهان تحقیقات مستقل درباره سرکوب اعتراضات آبان ۹۸ شد
گذشته از این، شمار دیگری از فعالان مدنی و شهروندان کُرد در یک سلسله تجمعات که در اعتراض به حمله ارتش ترکیه به مناطق کُردنشین شمال سوریه شکل گرفت، بازداشت شدند و تحت پیگرد قرار گرفتند.
در اواسط مهر ماه ۹۸، دولت ترکیه با هدف از پیش اعلام شده ایجاد «منطقه امن» در مرز کشور خود با سوریه، عملیات نظامی گسترده‌ای را در مناطق شمال و شمال شرقی سوریه آغاز کرد. همزمان با این حمله ترکیه، عده‌ای از شهروندان در شهرهای بانه، مریوان، سنندج، جوانرود و تهران در اعتراض به این حمله به خیابان‌ها آمدند. نیروهای امنیتی ایران اما در واکنش به برپایی این تجمعات اعتراضی از سوی شهروندان، ده‌ها تن از فعالان مدنی را بازداشت و احضار کردند.
جدا از این موارد، در سال گذشته حداقل ۵۴۰ شهروند دیگر به صورت فردی و گروهی به دلیل فعالیت در حوزه محیط زیست یا فعالیت‌های دیگر بازداشت شده‌اند که از آن میان ۵۵ نفر همچنان در بازداشت و زندان به سر می‌برند.
فعالان محیط زیست در استان‌های کُردنشین ایران عمدتا به دلیل فعالیت میدانی در مناطق مرزی و قرار گرفتن در محدوده‌های نظامی و امنیتی از سوی نهادهای امنیتی با اتهام جاسوسی و اتهامات مشابه دیگر بازداشت می‌شوند.
در همین زمینه: بازداشت اعضای انجمن سبز چیا در پی تشدید فشار بر فعالان کرد
طبق گزارش منابع حقوق بشری، بسیاری از فعالان مدنی و سیاسی بازداشت شده در شهرهای کردنشین ایران، در طول دوران بازداشت به مدت طولانی در سلول‌های انفرادی نگهداری شده و توسط نیروهای امنیتی تحت شکنجه‌های جسمی و روانی قرار گرفته‌اند.
از سوی دیگر در سال ۱۳۹۸ برای دست‌کم ۱۱۷ فعال مدنی و سیاسی کُرد از سوی قوه قضاییه احکام حبس و اعدام صادر شده است.
حیدر قربانی، محی‌الدین ابراهیمی، هوشمند علی‌پور، انور خضری، خسرو بشارت، کامران شیخه، داود عبدالهی، فرهاد سلیمی، ایوب کریمی و قاسم آبسته از جمله شهروندان کُردی هستند که در سال ۹۸ در دادگاه‌های بدوی و تجدیدنظر -اکثرا با اتهام «محاربه»- به اعدام محکوم شده‌اند یا حکم اعدام آنها در دیوان عالی کشور تأیید شده است.
بیشتر بخوانید: در سال گذشته میلادی ۵۲ شهروند کرد در ایران اعدام شدند
جاوید رحمان گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور ایران در بخشی از گزارش خود که در فوریه ۲۰۲۰/ اسفند ۹۸ منتشر شد، به تداوم فشارها بر فعالان مدنی کرد نیز اشاره کرد.
او در این گزارش اعلام کرد که بیشترین زندانیان سیاسی و عقیدتی در زندان‌های ایران را شهروندان کُرد تشکیل می‌دهند.
