نمایندگان آمریکا و طالبان توافقنامه‌ای را برای پایان جنگی ۱۸ ساله امضا کردند. در مراسم امضای این توافقنامه نمایندگان ۳۰ کشور حضور داشتند اما از ایران کسی دعوت نداشت. یک کارشناس مقیم کابل در این باره توضیح می‌دهد.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در واکنش به توافقنامه صلح بین طالبان و ایالات متحده آمریکا روز یکشنبه اول مارس (۱۱ اسفند) با صدور بیانیه‌ای از امضای توافق صلح افغانستان میان آمریکا و طالبان انتقاد کرد. در بیانیه وزارت امور خارجه ایران آمده است که “آمریکا جایگاه حقوقی برای امضای قرارداد صلح یا تعیین تکلیف در مورد آینده افغانستان ندارد”.
در این بیانیه همچنین اشاره شده است: «جمهوری اسلامی ایران اقدامات آمریکا را تلاشی برای مشروعیت بخشیدن به حضور نیروهایش در افغانستان می‌داند و با آن‌ها مخالف است.»
ایران توافق صلح پایدار را از طریق “گفت‌وگوی بین‌الافغان” ممکن دانسته است.
روز شنبه ۲۹ فوریه (۱۰ اسفند) نمایندگان آمریکا و طالبان توافقنامه‌ای را برای پایان جنگ، در دوحه، پایتخت قطر، امضا کردند. در مراسم امضای این توافقنامه نمایندگان حدود ۳۰ کشور از جمله وزرای خارجه آمریکا، قطر و ترکیه حضور داشتند. در این مراسم از ایران، کشور همسایه افغانستان که با گروه طالبان هم مناسبات خوبی دارد، دعوت نشده بود.
افغانستان و ایران علاوه بر مرز مشترک اشتراکات فراوانی دارند. اما جمهوری اسلامی ایران نتوانسته است از این اشتراکات به نحوی بهینه استفاده کند. عدم حضور حتی یک نماینده از ایران در مراسم تاریخی امضای توافقنامه صلح بین طالبان و آمریکا نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین‌الملل و سیاست‌های منطقه‌ای نقش و حضور فعالی ندارد و تاثیر این کشور عملا بیشتر بر روی گروه‌های شبه نظامی منطقه متمرکز شده است.
اما دلایل عدم حضور نماینده جمهوری اسلامی ایران در مراسم امضای توافقنامه چه می‌تواند باشد؟
احمد ضیا رفعت، استاد دانشکده خبرنگاری دانشگاه کابل و کارشناس امور منطقه، به این پرسش دویچه وله فارسی چنین پاسخ داد: «با توجه به رابطه به شدت تنش‌آمیز میان آمریکا و ایران، از یک سو ایران تمایلی نداشته که در چنین کاری حضور پیدا بکند. در واقع این موافقتنامه را نوعی کارتی تلقی می‌کند که آقای ترامپ می‌خواهد از آن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا استفاده کند. از آن طرف هم آمریکا می‌دانست که شاید ایران روی خوشی به این توافقنامه نشان ندهد. طبیعی بود که آمریکا نماینده‌ای از ایران دعوت نکند و حتی شاید به دلیل رابطه به شدت تنش‌آمیز میان آمریکا و ایران است که وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که در روند توافق صلح حرکت‌های ایران را زیر نظر دارد. یعنی به جامعه جهانی خواست القا بکند که ایران علاقمند رسیدن به صلح بین‌الافغان نیست.»
احمد ضیا رفعت در ادامه صحبت‌های خود اما تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در گفتوگوهای آتی نقش داشته باشند.
او در این رابطه خاطرنشان کرد: «این توافقنامه بخشی از یک توافقنامه دیگر خواهد بود که باید در آینده محقق شود و آن توافقنامه اصلی خواهد بود که میان مخالفان نظامی، یعنی گره طالبان و حکومت افغانستان، باید به امضا برسد. شاید اجتناب ایران از حضور در مراسم دوحه به معنای آن نباشد که ایران تمایلی به تامین صلح در افغانستان ندارد.»
احمد ضیا رفعت بر این باور است که عدم شرکت ایران در مراسم امضای توافقنامه صلح در دوحه به این معناست که ایرانی‌ها می‌خواهند این را مطرح کنند که آمریکا حق ندارد به نیابت از سوی مردم افغانستان تصمیم گیری بکند. اما این کارشناس تاکید می‌کند که ایران قطعا در روند گفتوگوهای صلح میان افغان‌ها همکاری خواهد کرد.
