«وضعیت درونی سپاه یکی از دغدغه‌های رهبری است».
این جمله را محمدعلی جعفری سرکرده کل سپاه پاسداران روز 20اسفند در مراسم جا به‌جایی آخوند سعیدی نماینده کنار گذاشته شده ولی‌فقیه در سپاه پاسداران بر زبان آورد. این تازه‌ترین و رسمی‌ترین نشانه بحران‌زدگی در درون نیروی اصلی سرکوب است. علنی کردن این تشویش، همراه با تغییر معنی‌داری در رأس نمایندگی ولایت فقیه در سپاه، از آثار شکست سپاه پاسداران در برابر قیام مردم ایران است.
در جلسه یاد شده محمدعلی جعفری، به «عوامل سلامت و اقتدار سپاه» اشاره کرد و این‌که «وضعی که امروز سپاه دارد که یک وضعیت خوب به سمت بالاست». کسانی که با رویکرد سیاسی و ایدئولوژیک مقامهای رژیم آشنایی دارند، پس از شنیدن این کلمات قاعدتاً منتظرند که جعفری «سلامت و اقتدار» سپاه را به‌ذوب شدگی پاسداران در ولایت خامنه‌ای یا ایمان‌شان به‌راه خمینی دجال و نظایر این‌ها نسبت بدهد. اما او به‌جای این کلمات، گفت: «سلامت و اقتدار سپاه... به‌دلیل عملکرد دو سازمان حفاظت و نمایندگی ولی‌فقیه است».
کار سازمان اطلاعات سپاه (ساس) و نمایندگی ولی‌فقیه رو به‌درون سپاه پاسداران، سرکوب عوامل ناراضی، کنترل عقیدتی پاسداران، مهار ریزش‌ها و مقابله با گرایش‌هایی است که از نظر ولایت فقیه انحرافی و خطرناک به‌حساب می‌آید.
وی تأکید کرد که سپاه «نیازمند عمق بیشتر معنویت و روحیه جهادی است. قدرت و صلابت سپاه در عرصه‌های مختلف مدیون روحیه معنوی در کنار تجهیزات است».
این جملات نیازی به‌رمزگشایی ندارد. معنویت و روحیه جهادی که سرکرده سپاه «نیازمند عمق بیشتر» آن است، انسجام درونی سپاه و اعتقاد پاسداران به رهبری خامنه‌ای است که هر دو از دست رفته است.
این جملات از ظاهر مبهم سخنان روز 16اسفند جعفری نیز پرده برمی‌دارد. او هنگام عیادت پاسداری که گفته می‌شود در درگیری خیابان پاسداران مجروح شده، گفت: «اگر نیروهای امنیتی و بسیجی دستشان این طور بسته نبود و محدودیت نداشتند، این شیطنت ها بسیار زودتر در نطفه خفه می‌شد».
اشاره او به‌دست بستگی و محدودیت نیروهای امنیتی قاعدتاً با وضعیت دغدغه‌آور«درون سپاه» مرتبط است.
تحول دیگری که خامنه‌ای و جعفری سعی کرده‌اند محتوای واقعی آن را مخفی کنند، کنار گذاشتن سعیدی از نمایندگی ولایت فقیه است. جعفری گفت: «در دوره گذشته بارها محضر حضرت آقا عرض کردم که کمال هماهنگی را با حاج آقای سعیدی داریم و از نظر دیدگاه -چه مسایل سیاسی و مدیریتی و فرهنگی و سازمانی- هم عقیده‌ایم».
اگر پاسدار مزبور در مورد «کمال هماهنگی» راست گفته باشد، پس حادثه مهمی باید در کار باشد که این آرایش هماهنگ و هم‌عقیده را به‌هم زده است. این حادثه قیام است.
خامنه‌ای نیز در حکم انتصاب صادقی نماینده جدیدش، با آوردن این اشاره که« نظر به پایان مأموریت جناب حجه‌الاسلام آقای حاج شیخ علی سعیدی...» این طور القا کرد که گویا مأموریت سعیدی دوره معینی داشته که حالا به‌آخر رسیده است. اولین نماینده ولی‌فقیه در سپاه پاسداران پس از روی کار آمدن خامنه‌ای، عراقی بود که از تیر 69تا بهمن 70در این سمت بود. سپس موحدی کرمانی به‌مدت 14سال نماینده شد. و دوره سعیدی، 12سال به‌طول انجامید. بنابراین، سمت مزبور برخلاف مواضعی مانند ریاست قضاییه که پنچ سال یک‌بار تمدید می‌شود، دوره زمانی ثابتی نداشته است.
اصل موضوع تأثیر متزلزل‌کننده قیام بر سپاه پاسداران است. مأموریت نماینده جدید نیز چنان که خامنه‌ای در حکم او تصریح کرده «ارتقاء تقویت روحیه جهادی و انقلابی آحاد فرماندهان و پاسداران و بسیجیان و خانواده‌های آنان» و نیز «تعامل هم‌افزا با فرماندهی کل سپاه» است.
محمدعلی جعفری با این مأموریت به‌فرماندهی سپاه رسید که این نیروی ضدمردمی را برای مقابله با تهدید قیام تجدید سازمان بدهد. تقسیم سپاه پاسداران به‌سپاه‌های 31گانه جهت مهار اوضاع در یک به‌یک استانها پاسخ به همین ضرورت بود. در این تجدید سازمان، خامنه‌ای و پاسداران‌اش به‌مزدوران بسیجی به‌مثابه «بسیجی جنگنده» می‌نگریستند و با همین تلقی آنها را به‌کار گرفتند. قیام دامنه‌دار سال 88شکست سنگینی به این طرح وارد کرد. در پاییز سال 88، به‌دستور خامنه‌ای سازمان اطلاعات سپاه پاسداران ایجاد شد که مستقیماًًً از بیت خامنه‌ای دستور می‌گرفت. این تحول در عمل به این معنی بود که ایده «بسیجی جنگنده» با «بسیجی جاسوس» جایگزین شد. به‌عبارت دیگر، سازمان اطلاعات سپاه به‌عنوان مهم‌ترین نهاد سرکوب داخلی، بسیجی‌ها را به‌عنوان سرانگشتان اطلاعاتی‌اش به‌کار می‌گرفت. برای بیت خامنه‌ای و فرماندهی سپاه پاسداران تردیدی وجود نداشت که تهدید اصلی نظام قیام مردم ایران است. بنابراین عملیات سرکوبگرانه و فعالیت‌های اطلاعاتی را در رویارویی با همین تهدید جهت داده بودند. با این‌همه فوران قیام در 7دی و به‌خصوص سرعت گسترش آن در 142شهر بیت خامنه‌ای و سپاه پاسداران را غافلگیر و شوکه کرد. قیام این‌بار شکست به‌مراتب بزرگ‌تری دامنگیر سپاه پاسداران کرده و سطوح مختلف آن را دستخوش تزلزل و انفعال کرده است.
«وضعیت درونی سپاه یکی از دغدغه‌های رهبری است». این دغدغه از این پس آن‌قدر زیاد می‌شود که گلوی ولایت فقیه را خواهد فشرد.
