به گفته یک دیپلمات، تهران سانتریفیوژهای تولید‌شده در کرج را در «تأسیسات زیر زمینی فردو» نصب کرده است
در آستانه آغاز دور جدید مذاکرات بین ایران و کشورهای ۴+۱ در وین، روزنامه «وال‌استریت ژورنال» در گزارشی نوشته است که تهران تولید قطعات سانتریفیوژ پیشرفته را در تأسیسات اتمی کرج، موسوم به «تسا» از سر گرفته است.
«وال‌استریت ژورنال»، سه‌شنبه، ۱۶ نوامبر، به نقل از «دیپلمات‌هایی که با فعالیت‌های هسته‌ای ایران آشنا هستند»، در گزارشی نوشت که ایران از اواخر ماه اوت، تولید مقادیر قابل توجهی از قطعات سانتریفیوژ را به صورت تدریجی آغاز کرده است. به گفته یکی از این دیپلمات‌ها، تهران قطعات لازم برای تولید حداقل ۱۷۰ سانتریفیوژ پیشرفته را تولید کرده است.
سانتریفیوژها با چرخاندن اورانیوم غنی‌سازی شده، درصد خلوص آن را افزایش می‌دهند. امری که می‌تواند هم برای اهداف غیرنظامی استفاده شده و یا اگر به غنای ۹۰ درصد برسد، می‌تواند برای ساخت سلاح هسته‌ای به کار گرفته شود.
فعالیت تأسیسات اتمی کرج پس از یک «حمله خرابکارانه» در ماه ژوئن متوقف شد. ایران عامل این حمله را اسرائیل می‌داند اما تل‌آویو این مسئولیت را نپذیرفته است.
تهران پس از این «حمله»، دسترسی بازرسان آژانس به «تسا» را متوقف کرد و اجازه نداد که این بازرسان حضور فیزیکی و یا حتی دسترسی به دوربین‌های نظارتی این مرکز داشته باشند.
ایران در فوریه سال جاری، نظارت آژانس بر بسیاری از مراکز هسته‌ای خود را کاهش داد اما موافقت کرد که دوربین‌های نظارتی آژانس در کرج و برخی دیگر از مراکز به کار خود ادامه دهند.
منابع دیپلمات «وال‌استریت ژورنال» در این زمینه گفته‌اند که تمام فعالیت‌های اخیر این مرکز، بدون نظارت رسمی آژانس صورت گرفته و پس از این‌که ایران ادعا کرد در این مرکز «حمله»ای صورت گرفته، تدابیر امنیتی در این مرکز را به طور قابل توجهی تشدید کرده است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستار دسترسی به دوربین‌های نظارتی تأسیسات «تسا» است اما ایران این درخواست را رد می‌کند.
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، جمعه ۱۲ نوامبر، در نشستی مطبوعاتی بار دیگر اعلام کرد که این آژانس هنوز به تاسیسات کرج دسترسی ندارد.
به گفته «وال‌استریت ژورنال» انتظار می‌رود جدیدترین گزارش آژانس از فعالیت‌های هسته‌ای ایران، این هفته منتشر شود.
این روزنامه آمریکایی به نقل از یک دیپلمات آشنا به برنامه هسته‌ای ایران نوشته است که تهران سانتریفیوژهای تولید‌شده در کرج را در «تأسیسات زیرزمینی فردو» نصب کرده است. به گفته این دیپلمات، هیچ مدرک دیگری وجود ندارد که ثابت کند این سانتریفیوژها به مقصد دیگری منتقل شده باشند اما «با افزایش تولید این محصول به‌دور از نظارت آژانس، احتمال این سناریو افزایش پیدا می‌کند.»
این فعالیت‌ها نگرانی‌های جدیدی در بین دیپلمات‌های غربی ایجاد کرده است. به گفته آن‌ها، فعالیت‌های «تسا» به ایران اجازه می‌دهد تا به صورت مخفیانه برنامه ساخت تسلیحات هسته‌ای را آغاز کند.
این نشریه در ادامه می‌گوید که مقامات دولت بایدن در حالی‌که برای دور جدید مذاکرات آماده می‌شدند، با چالشی جدید مواجه شده‌اند.
با خروج ترامپ از برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به توافق «برجام»، تهران با تولید بیش از ۱۰۰۰ سانتریفیوژ پیشرفته، به روند غنی‌سازی اورانیوم تسریع بخشیده و به مرحله ساخت بمب اتم نزدیک‌تر شده است.
به گفته «وال‌استریت ژورنال» برنامه تولید سانتریفیوژهای ایران، از موضوعات کلیدی دور جدید مذاکرات وین خواهد بود. دولت جو بایدن امیدوار است که بتواند در دور جدید این مذاکرات که ۲۹ نوامبر آغاز خواهد شد، برجام را احیا کند.
با این وجود دیپلمات‌های غربی هشدار داده‌اند تا زمانی که تصویر روشنی از میزان تجهیزات و امکانات هسته‌ای ایران وجود نداشته باشد، دستیابی به به یک توافق موثر بین ایران و کشورهای عضو برجام دشوارتر خواهد بود.
مذاکرات وین که کمتر از ۱۲ روز دیگر از سرگرفته خواهد شد، در ژوئن گذشته و پس از روی کار آمدن ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری جدید ایران متوقف شده بود.
