ازسقوط پایتخت افغانستان بدست طالبان بیش ازیک ونیم ماه میگذرد که اتحادیه ناشران این کشوراعلام کرد٩۵درصد فعالیت کتاب فروشی‌های شهر کابل به دلیل مشکلات مالی متوقف شده است.
سید احمد سعید، رئیس اتحادیه ناشران افغانستان به شبکه خبری «طلوع نیوز» گفته است که سقوط این کشور به دست طالبان به گونه‌ای عمیق بر سطح مطالعه مردم تأثیر گذاشته و فرهنگ کتابخوانی نیز کم رنگ شده است.
سعید اضافه کرد: «وضعیت کتاب فروشان و ناشران ٩٠ درصد با بن بست روبرو است. دلیل هم این است که مردم نان به خوردن، لباس به پوشیدن و مکان به زند‌گی کردن نداشته باشند، طرف کتاب و مطالعه متوجه نمی‌شوند.»
اما برخی از کتابخانه‌ها و انتشارات که هنوزهم در شهر کابل فعالیت دارند می‌گویند که کارشان با رکود شدید مواجه است.
جاوید فرهاد، شاعر و نویسنده افغان می‌گوید: «وقتی فقر فرهنگی در یک کشور و در یک جامعه حاکم شد، بی‌تردید آن‌جا دیگر بحثی از توسعه فرهنگی و ارزش‌هایی که مبتنی بر توسعه در حوزه فرهنگ، ادبیات و هنر و درکل فناوری و عرصه‌های مختلف است به عقب می‌گراید و این یک فاجعه بزرگ را فرا راه توسعه فرهنگی شکل می‌دهد.»
جاوید که مسئول نمایشگاه بین‌المللی کتاب در شهر کابل است، می‌گوید: «مردم از نگاه اقتصادی با یک رکود مواجه شده‌اند و بر آن اساس، دیگر پول ندارند که بیایند از ما کتاب بخرند. به این دلیل، فروش کتاب‌های ما به شدت کاهش یافته است.»
واکنش‌ها
بیشتر کاربران افغان از متوقف شدن فعالیت کتاب فروشی‌های شهر کابل ابراز نگرانی کرده و گفته اند که مردم این کشور علاوه بر فقر اقتصادی، با فقر شدید فرهنگی نیز مواجه خواهند شد.
نسیم ظفری، کاربر افغان نوشت: «وقتی که تحصیل کرده‌ها بیکار و خانه نشین و بی‌سوادان در ادارات کار کنند کتاب خواندن چی فایده؟»
احمد سیار،کاربردیگری نوشت:ملتی که کتاب نمی‌خوانند باید تاریخ تلخ را تجربه کنند.»
ذبیح‌الله غوثی، کاربر دیگر به این باور است: « کتاب فروش‌های عزیز، شما بهتر می‌دانید که معلمان ما بیکار شد، کسبه‌کاران ما بیکار شد، کارگران سر چوک بیکار، دریوران تکسی (رانندۀ تاکسی) و لاری بیکار، مکاتب و دانشگاه‌ها تعطیل، پول‌های مردم در بانک‌ها اما بانک‌ها ورشکست شده است. فلهذا درین حالت بحرانی شما هم جزئی ازین وضیعت هستید.»
براساس گزارش‌ها، قبل از سقوط افغانستان به دست طالبان، ۱٨٠ ناشر و ۵۲۵ کتاب فروشی در سراسری این کشور فعالیت می‌کرد که از این میان ٩٠ ناشر و نزدیک به ۲٨٠ کتاب فروشی در شهر کابل فعالیت داشتند.
کلاس‌های مختلط در دانشگاه ممنوع است
متوقف شدن فعالیت اکثر کتاب فروشی‌های شهر کابل در شرایطی صورت گرفته که عبدالباقی حقانی، سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان گفته است زنان اجازۀ تحصیل در دانشگاه را دارند، به شرطی که حجاب کامل را رعایت کنند. به حکم طالبان، کلاس‌ها باید زنانه – مردانه باشد و کلاس‌های زنان نیز توسط اساتید زن اداره شود.
اما سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) در این مورد واکنش نشان داده و هشدار داد که دست‌آوردهای مهم آموزش طی بیست سال گذشته در افغانستان باید حفظ شود. از نظر این سازمان به خطر افتادن پیشرفت‌های بدست آمده، این کشور را با پیامدهای ناگوار مواجه خواهد کرد.
حمیرا قادری، نویسنده و فعال حقوق زنان افغان که پس از روی کار آمدن طالبان در افغانستان به آمریکا مهاجرت کرده است، به بخش فارسی رادیو بین‌المللی فرانسه گفت: «طالبان خواب خوبی برای زنان در افغانستان ندیده‌اند و تمام رفتارهای این گروه برای زنان کابوس است.»
بحران اقتصادی در افغانستان
با گذشت بیش از یک ونیم ماه از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، هنوز برنامه مشخصی از سوی حکومت طالبان به ویژه در مقابله با بحران اقتصادی این کشور ارائه نشده است.
بانک جهانی، در پی به قدرت رسیدن طالبان، پرداخت کمک‌های مالی به افغانستان را متوقف کرد و تاکید کرد این نهاد جهانی مستقر در واشنگتن به دقت اوضاع افغانستان را زیر نظر دارد.
علاوه بر بانک مرکزی آمریکا، صندوق بین‌المللی پول نیز دسترسی افغانستان به منابع این نهاد از جمله ۴۴٠ میلیون دلار ذخایر پولی جدید را به دلیل عدم شفافیت حکومت این کشور پس از کنترل گروه طالبان بر کابل، متوقف نمود.
از سوی دیگر، کشورهای جهان، یک ماه پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، در نشست بشردوستانه سازمان ملل متحد در ژنو سوئیس، نسبت به ارسال کمک مالی بیش از یک میلیارد دلار برای یازده میلیون شهروند افغانستان که نیاز فوری به کمک‌های بشردوستانه دارند، متعهد شدند.
افغانستان با بحران اقتصادی، کاهش پول نقد، قطع کمک‌های مالی خارجی و خشکسالی مواجه است. سازمان ملل متحد، پیش از این، تخمین زده بود که با ادامه بحران اقتصادی در افغانستان، تا کمتر از یک سال آینده، بیش از ٩۷ درصد جمعیت افغانستان به زیر خط فقر سقوط خواهد کرد.
در چنین شرایطی، افغانستان که طی دو دهه اخیر از حمایت نهادهای بین‌المللی بهر‌مند شده بود و تامین بیش از ۶٠ درصد بودجه غیرنظامی آن به کمک‌های خارجی وابسته بود، با یک اقتصاد بسیار بحرانی مواجه شده است.
قبل از آن که طالبان به قدرت برسند، کتابخانه‌های سیّار در افغانستان به راه افتاده بود.
از سقوط پایتخت افغانستان به دست طالبان بیش از یک ونیم ماه میگذرد که اتحادیه ناشران این کشور اعلام کرد ٩۵درصد فعالیت کتاب فروشی‌های شهر کابل به دلیل مشکلات مالی متوقف شده است.
سید احمد سعید، رئیس اتحادیه ناشران افغانستان به شبکه خبری «طلوع نیوز» گفته است که سقوط این کشور به دست طالبان به گونه‌ای عمیق بر سطح مطالعه مردم تأثیر گذاشته و فرهنگ کتابخوانی نیز کم رنگ شده است.
سعید اضافه کرد: «وضعیت کتاب فروشان و ناشران ٩٠ درصد با بن بست روبرو است. دلیل هم این است که مردم نان به خوردن، لباس به پوشیدن و مکان به زند‌گی کردن نداشته باشند، طرف کتاب و مطالعه متوجه نمی‌شوند.»
اما برخی از کتابخانه‌ها و انتشارات که هنوزهم در شهر کابل فعالیت دارند می‌گویند که کارشان با رکود شدید مواجه است.
جاوید فرهاد، شاعر و نویسنده افغان می‌گوید: «وقتی فقر فرهنگی در یک کشور و در یک جامعه حاکم شد، بی‌تردید آن‌جا دیگر بحثی از توسعه فرهنگی و ارزش‌هایی که مبتنی بر توسعه در حوزه فرهنگ، ادبیات و هنر و درکل فناوری و عرصه‌های مختلف است به عقب می‌گراید و این یک فاجعه بزرگ را فرا راه توسعه فرهنگی شکل می‌دهد.»
جاوید که مسئول نمایشگاه بین‌المللی کتاب در شهر کابل است، می‌گوید: «مردم از نگاه اقتصادی با یک رکود مواجه شده‌اند و بر آن اساس، دیگر پول ندارند که بیایند از ما کتاب بخرند. به این دلیل، فروش کتاب‌های ما به شدت کاهش یافته است.»
واکنش‌ها
بیشتر کاربران افغان از متوقف شدن فعالیت کتاب فروشی‌های شهر کابل ابراز نگرانی کرده و گفته اند که مردم این کشور علاوه بر فقر اقتصادی، با فقر شدید فرهنگی نیز مواجه خواهند شد.
نسیم ظفری، کاربر افغان نوشت: «وقتی که تحصیل کرده‌ها بیکار و خانه نشین و بی‌سوادان در ادارات کار کنند کتاب خواندن چی فایده؟»
احمد سیار،کاربردیگری نوشت:ملتی که کتاب نمی‌خوانند باید تاریخ تلخ را تجربه کنند.»
ذبیح‌الله غوثی، کاربر دیگر به این باور است: « کتاب فروش‌های عزیز، شما بهتر می‌دانید که معلمان ما بیکار شد، کسبه‌کاران ما بیکار شد، کارگران سر چوک بیکار، دریوران تکسی (رانندۀ تاکسی) و لاری بیکار، مکاتب و دانشگاه‌ها تعطیل، پول‌های مردم در بانک‌ها اما بانک‌ها ورشکست شده است. فلهذا درین حالت بحرانی شما هم جزئی ازین وضیعت هستید.»
براساس گزارش‌ها، قبل از سقوط افغانستان به دست طالبان، ۱٨٠ ناشر و ۵۲۵ کتاب فروشی در سراسری این کشور فعالیت می‌کرد که از این میان ٩٠ ناشر و نزدیک به ۲٨٠ کتاب فروشی در شهر کابل فعالیت داشتند.
کلاس‌های مختلط در دانشگاه ممنوع است
متوقف شدن فعالیت اکثر کتاب فروشی‌های شهر کابل در شرایطی صورت گرفته که عبدالباقی حقانی، سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان گفته است زنان اجازۀ تحصیل در دانشگاه را دارند، به شرطی که حجاب کامل را رعایت کنند. به حکم طالبان، کلاس‌ها باید زنانه – مردانه باشد و کلاس‌های زنان نیز توسط اساتید زن اداره شود.
اما سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) در این مورد واکنش نشان داده و هشدار داد که دست‌آوردهای مهم آموزش طی بیست سال گذشته در افغانستان باید حفظ شود. از نظر این سازمان به خطر افتادن پیشرفت‌های بدست آمده، این کشور را با پیامدهای ناگوار مواجه خواهد کرد.
حمیرا قادری، نویسنده و فعال حقوق زنان افغان که پس از روی کار آمدن طالبان در افغانستان به آمریکا مهاجرت کرده است، به بخش فارسی رادیو بین‌المللی فرانسه گفت: «طالبان خواب خوبی برای زنان در افغانستان ندیده‌اند و تمام رفتارهای این گروه برای زنان کابوس است.»
بحران اقتصادی در افغانستان
با گذشت بیش از یک ونیم ماه از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، هنوز برنامه مشخصی از سوی حکومت طالبان به ویژه در مقابله با بحران اقتصادی این کشور ارائه نشده است.
بانک جهانی، در پی به قدرت رسیدن طالبان، پرداخت کمک‌های مالی به افغانستان را متوقف کرد و تاکید کرد این نهاد جهانی مستقر در واشنگتن به دقت اوضاع افغانستان را زیر نظر دارد.
علاوه بر بانک مرکزی آمریکا، صندوق بین‌المللی پول نیز دسترسی افغانستان به منابع این نهاد از جمله ۴۴٠ میلیون دلار ذخایر پولی جدید را به دلیل عدم شفافیت حکومت این کشور پس از کنترل گروه طالبان بر کابل، متوقف نمود.
از سوی دیگر، کشورهای جهان، یک ماه پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، در نشست بشردوستانه سازمان ملل متحد در ژنو سوئیس، نسبت به ارسال کمک مالی بیش از یک میلیارد دلار برای یازده میلیون شهروند افغانستان که نیاز فوری به کمک‌های بشردوستانه دارند، متعهد شدند.
افغانستان با بحران اقتصادی، کاهش پول نقد، قطع کمک‌های مالی خارجی و خشکسالی مواجه است. سازمان ملل متحد، پیش از این، تخمین زده بود که با ادامه بحران اقتصادی در افغانستان، تا کمتر از یک سال آینده، بیش از ٩۷ درصد جمعیت افغانستان به زیر خط فقر سقوط خواهد کرد.
در چنین شرایطی، افغانستان که طی دو دهه اخیر از حمایت نهادهای بین‌المللی بهر‌مند شده بود و تامین بیش از ۶٠ درصد بودجه غیرنظامی آن به کمک‌های خارجی وابسته بود، با یک اقتصاد بسیار بحرانی مواجه شده است.
