سلام نو – سرویس اجتماعی: در حال حاضر ۴۲ درصد از جنگل های شمال در معرض نابودی هستند. خبر کوتاه و تلخی که رییس انجمن جنگلبانی ایران آن را تایید می کند. هادی کیادلیری می گوید: همان نشانه هایی که طی ۳۰ سال گذشته منجر به نابودی جنگل های زاگرس شد، امروزه در جنگل های شمال مشاهده می شود و اگر این روند ادامه یابد تا ۳۰ سال آینده جنگلی نخواهیم داشت.
به گزارش سلام نو، متاسفانه در این چند دهه اخیر نه بودجه درستی به حفاظت از جنگل ها اختصاص داده شده و نه برنامه کلانی برای جلوگیری از نابودی جنگل ها پیش بینی شده است. همین دلایل برای کاهش مساحت جنگل های کشور کافی است. قرار گرفتن کشور در کمربند خشک جهان و تغییر اقلیم و خشکسالی در کشور از یک سو و خطاهای انسانی بدون وجود نهادهای نظارتی از سوی دیگر باعث شده تا بیم آن برود تا چند دهه دیگر جنگل های کشور رو به نابودی رفته و تبعات جبران ناپذیری متوجه کشور کند.
رییس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی می گوید از وسعت ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار از جنگل‌های کشورمان در سال ۱۳۴۰ در حال حاضر تنها یک میلیون و ۸ هزار هکتار باقی مانده است. به گفته علی محمد شاعری ظرف ۵ دهه اخیر حداقل ۲ میلیون هکتار از جنگل هایمان از بین رفته است.
نفس مصنوعی به جنگل
یکی از طرح هایی که برای احیای جنگل ها و جلوگیری از نابودی جنگل ها ارائه شد طرح تنفس جنگل بود. این طرح از ابتدا موافقین و مخالفین زیادی داشت. بر مبنای این طرح قرار بود با توقف بهره برداری از جنگل ها اثرات زیانبار انسان ها روی جنگل ها کاسته شود. موافقین معتقدند با توجه به روند کاهش جنگل، ضرورت طرح تنفس ۱۰ ساله جنگل هایمان الزامی است تا شرایطی فراهم شود که جنگل خودش را پیدا کرده و احیا شود. مخالفین در عین حال اظهار می کنند افق روشنی برای جنگل های شمال ایران بعد از طرح تنفس نمی توان تصور کرد. به زعم آنها با تعطیلی بهره برداری از جنگل با اجرای فازهای بعدی طرح تنفس جنگل ها بی صاحب خواهند شد و جولانگاه متجاوزان به عرصه ها می شوند و در این شرایط سرعت از دست رفتن جنگل ها تشدید می شود. مهرداد نیکوی، استاد منابع طبیعی و جنگل داری دانشگاه گیلان در این باره گفته است: احیای جنگل زمانی خوب است که به رهاسازی آن فکر نکنیم و واقعا برای بهبود و هرس و احیای آن اقدامی جدی انجام دهیم. برش های پرورشی و تنک کردن و سایر اصول مهندسی مربوط به جنگل موجب بهبود آن می شود، اما متاسفانه توجه نکردن به این اصول موجب از دست رفتن گونه های ارزشمند جنگل های هیرکانی گیلان خواهد شد. افزایش قاچاق چوب، اتکا به واردات و خروج ارز از کشور، از آثار اقتصادی طرح توقف بهره برداری از جنگل است. به گفته این استاد دانشگاه استراحت و تنفس، یکی از عملیات های مدیریت جنگل است که در گذشته هم وجود داشته است. در آینده وقتی به نتایج اجرای اشتباه این طرح نگاه می کنیم، بیشتر به عمق فاجعه پی می بریم، به گونه ای که وضعیت جنگل هایی که چنین طرح هایی در آن اجرا نشده بهتر است.
شعبان شتائی جویباری، رییس دانشکده علوم جنگل دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان نیز می گوید: ایده تنفس جنگل‌های شمال در برنامه ششم توسعه در سال ۹۵ تهیه و در سال ۹۶ وارد مجلس شد تا برای یک دوره چهار ساله از سال ۱۳۹۶ تا سال ۱۴۰۰ اجرا شود در ماده ۴۸ توقف و بهره‌برداری از جنگل‌ها مطرح شد و نیز در این برنامه ماده ۳۸ آن با چند بند و تبصره که قانون برنامه ششم در مجلس تصویب شد و دولت را مکلف به اجرا کرد. در یکی از بندهای ماده ۳۸ عنوان شده که همه طرح‌های جنگلداری باید تا پایان سال سوم اجرای طرح برنامه ششم به‌تدریج متوقف بماند. با وجود این برنامه و مصوبه مجلس، وزیر جهاد کشاورزی بدون برنامه عنوان کرد که باید همه طرح‌های جنگلداری از همان سال اول یعنی سال ۹۶ متوقف شود که مهم‌ترین عاملش نیز فشار برخی افراد خاص و فشار سیاسی مطرح بود.
مهم‌ترین دلایل نابودی جنگل‌ها
ایران جزو ۱۰ کشور در معرض نابودی جنگل ها و ۵ کشور مواجه با بیابا‌ن زایی و ۲۰ کشور با بیشترین فرسایش خاک و ۱۰ کشور دچار بیشترین نابودی حیات وحش و ۶ کشور دچار بیشترین نابودی تالاب ها در دنیاست. در طی سال های اخیر عواملی چون دفن زباله، نابودی سالانه بیش از ۷۹۷ میلیون نهال به خاطر چرای بی رویه، قاچاق چوب، تخریب برای بهره برداری از چوب، ویلاسازی، جاده سازی، تغییر کاربری ها و سوءمدیریت های دیگر باعث نابودی جنگل ها بوده است. این در حالی است که سالانه ۱۵ هزار هکتار از جنگل های کشوربه واسطه آتش سوزی نابود می شوند که دلیل ۹۵ درصد آن خطای انسانی است. بر اساس آمارهای منتشره در هر ثانیه ۳۳۰ مترمربع از جنگل های کشور به دلایل گوناگون تخریب می شود.
هر هکتار جنگل سالانه ۶۸ تن رسوب گوگرد و غبار را جذب می کند و به جای آن ۲.۵ تن اکسیژن تولید می کند. این در حالی است که استاندارد سرانه جنگل برای هر نفر در ایران حدود ۰٫۲ هکتار است که در مقایسه با استاندارد دنیا که ۰٫۷ هکتار است عدد ناچیزی است.
خشک شدن تالاب ها و کمبود آب های زیرزمینی و خشکسالی در کنار بی دار و درخت شدن جنگل ها محیط زیست کشور را در سال های آینده با بحران جدی مواجه خواهد کرد. باید اذعان کرد نابودی جنگل های کشور در آینده ای نه چندان دور بسیار بیشتر از حد تصور است. با این وجود هیچکس خود را ملزم به توضیح درباره این وضعیت نا به سامان نمی داند.
