سقوط ارزش پول ملی
وقتی به کیف پول خود نگاه می‌کنیم به این فکر هستیم که با این میزان پول چه مقدار و میزانی از کالاهای مورد نیازمان تأمین می‌شود. آیا ارزش پولمان نسبت به کالاهای درخواستی‌مان کم شده است و یا می‌توانیم نسبت به قبل اجناس و خدمات بیشتر و بهتری تهیه کنیم؟ برآورد ارزش پول یعنی، پولمان چقدر می‌ارزد.
کاهش ارزش پول ملی
کاهش ارزش پول ملی یعنی کاهش ارزش واحد پول یک کشور نسبت به قیمت طلا یا سایر پول‌های خارجی و حفظ ارزش این پول از جمله مهمترین وظایفی است که بانک مرکزی هر کشوری باید آن را انجام دهد.
حال ببینیم در یک دوره ۴۲ساله در نظام ولایت فقیه، ارزش پول ملی به چه میزان رشد و یا کاهش یافته است. یکی از مهمترین شاخصها در این محاسبه میزان تورم و نقدینگی در یک کشور است و می‌توان نسبت این دو را با ارزش پول ملی سنجید.
تومان در مقابل سایر ارزها
امروزه دیگر خبری از ریال در محاسبات عملی در ایران در کار نیست و پایه پول ملی با تومان شکل گرفته است. این یک شاخص ساده اما مهم در کاهش ارزش پول جاری است. با این وجود رابطه پول ملی با ارزهای مختلف، ارزش پول ملی را مشخص می‌کند، بنابراین هر جا ارزی نظیر دلار، یورو یا سایر ارزها در داخل کشور گران می‌شود، ارزش پول ملی را دچار کاهش می‌کند. به‌عنوان مثال در سایت بانک مرکزی مشاهده می‌شود، نرخ فرانک سوئیس از حدود ۱۰هزار ریال در سال۱۳۹۰، به بالای ۴۰هزار ریال در سال۱۳۹۷ رسیده است. ارزش پول ملی در این هفت سال، به یک‌چهارم کاهش یافته است.
این دیگر مشخص است که کاهش ارزش پول ملی، منجر به چاپ پول، افزایش پایه نقدینگی، گرانی کالاها و تورم می‌شود. بنابراین محصول این کاهش، چیزی جز رشد نقدینگی نخواهد بود. نکته مهم در این چرخهٔ تعویض جایگاه علت و معلول است. به این معنی که کاهش ارزش پول منجر به نقدینگی و تورم می‌شود و در سیکل بعدی این متغیرها جای علت کاهش ارزش پول ملی را بازی می‌کنند و این چرخه تا سقوط کامل اقتصاد ملی می‌تواند ادامه یابد.
کاهش ارزش پول ملی در٤٠سال گذشته
در اولین سال غصب حق حاکمیت مردم ایران توسط خمینی، ارزش ریال در برابر دلار رو به کاهش رفت. آن دوره به دلار ۷تومانی معروف است. پس از جنگ ایران و عراق هم این روند کاهش ارزش پول ادامه یافت تا این‌که ده سال پس از بقای رژیم آخوندی، ارزش دلار به ۱۲۰تومان رسید. از آن پس باز هم با کاهش ارزش ریال (تومان) مواجه هستیم.
در دولت رفسنجانی، نرخ دلار از ۱۲۱تومان آغاز شد و در پایان دوره ۸ساله‌اش به ۴۷۸تومان رسید. یعنی نرخ دلار ۱۶۴درصد افزایش یافته بود. دوره ۸ساله آخوند خاتمی هم شاهد کاهش ارزش پول ملی هستیم. «در پایان این دوره و در سال۱۳۸۴ نرخ دلار افزایش ۶۵.۷ درصدی را تجربه کرد و به ۹۰۴تومان رسید». (تجارت نیوز. ۲۲آبان ۹۸)
ارزش پول ملی در دوره ۸ساله احمدی‌نژاد باز هم کاهش یافت و در مقایسه با یک دلار در سال۱۳۹۲ به ۳۱۰۰تومان رسید و نرخ دلار رشد ۲۱۹درصدی را به خود دید.
دولت آخوند روحانی در به کاهش کشاندن ارزش پول ملی، دست همه اسلاف خود را در بی‌مقدار کردن نماد و حیثیت اقتصادی یک کشور از پشت بسته است. «در عرض سه سال۱۳۹۶ تا اوایل سال۱۳۹۹ قیمت دلار را به ۲۳هزار تومان رساند که رشد ۵۱۳درصدی را نشان می‌دهد» (تابناک. ۲۹تیر۹۹).
مقایسه قیمت دلار، طلا و بنزین در ۴دولت رژیم آخوندی
