این روزها، به‌روشنی می‌توان دید که در صحنه بین‌المللی، اجماعی علیه رژیم، در ارتباط با تهدیدهای موشکی و منطقه‌یی رژیم شکل گرفته که روز به روز در حال گسترش و تقویت است.
پیش از این رژیم چشم امید به شکاف و تضاد بین اروپا و آمریکا در مورد برجام، دوخته بود؛ اما اجلاس اخیر ناتو در بروکسل و موضعگیریهای وزیران خارجه کشورهای اروپایی و آمریکا، نشان داد چنین امیدی، توهمی بیش نیست و شکافی هم اگر بود، الحق خود رژیم با موشک‌پرانی به پایتخت دو کشور عربی منطقه و با قتل رئیس‌جمهور سابق یمن و با موضعگیریهای سردمداران نظام بیشترین نقش را در بسته شدن آن علیه خودش داشته است.
نگاهی به خبرها و تحولات اخیر، تصویر واضحتری از این اجماع به‌دست می‌دهد: نشست اخیر وزیران خارجه کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) با حضور موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در بروکسل، به‌طور عمده به‌نحوه مقابله با رژیم ایران اختصاص داشت.
تیلرسون در نشست خبری مشترک خود با موگرینی «(رژیم) ایران را به اقدامات بی‌ثبات کننده در منطقه متهم کرد و با تروریستی خواندن حزب‌الله گفت: فعالیتهای ایران در منطقه بی‌پاسخ نمی‌ماند.»[1]
موگرینی هم گفت: اجرای ادامه‌دار توافق هسته‌یی ایران اولویت راهبردی مهم برای اروپایی‌هاست... اما مسائل دیگری وجود دارد که باید بر سر آنها بحث و کنار یکدیگر با آنها مقابله کنیم. این مسائل در حیطه توافق هسته‌یی نیستند. به‌همین خاطر تمایل داریم که خارج از برجام به آنها رسیدگی کنیم.»[2]
«فرانسه و آلمان خواهان محدودیت برنامه موشکی (رژیم) ایران شدند... دو کشور در این امر با هم توافق دارند که جمهوری اسلامی ایران باید در برنامه موشکی خود تجدید نظر کند... (رژیم) ایران باید به تلاش‌های خود برای برتری‌جویی در خاورمیانه خاتمه دهد.»[3]
دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو): «(رژیم) ایران به توسعه تواناییهای موشکی و آزمایش موشکهای جدید ادامه می‌دهد و این البته موجب نگرانی همه متحدان ناتو به‌خصوص متحدان اروپایی ماست زیرا آنها در محدوده برد موشکهای (رژیم) ایران هستند.[4]
امیر کویت در نشست شورای همکاری کشورهای حاشیه خلیج‌فارس در کویت گفت: «ایران اصول حسن همجواری و حاکمیت ملی و عدم دخالت در امور داخلی کشورها را نقض می‌کند و منطقه به‌دلیل این سیاست‌ها هیچ‌گاه روی ثبات را نخواهد دید.»[5]
«کنگره آمریکا بر آن است ضمن حفظ برجام زمینه‌های فعال سازی سناریوی سه‌قلوهای افسانه‌ای را ایجاد کند. که این سه‌قلوها عبارتند از برنامه موشکی ایران، حمایت ایران از تروریسم و دخالت منطقه‌یی تهران و موضوع حقوق‌بشر.»[6]
موضع و واکنش سردمداران و رسانه‌های رژیم در قبال این موضعگیریها، طبق معمول، بسته به مواضع باند مربوطه، متفاوت و گاه حتی متناقض است.
مثلاً تلویزیون رژیم فقط آن بخش از حرفهای موگرینی را انعکاس داد که گفت رژیم از برجام تبعیت کرده. در حالی که موگرینی در ادامه گفته بود رژیم باید فعالیتهای موشکی و منطقه‌یی خود را محدود کند؛ اما تلویزیون رژیم این جنبه را مسکوت گذاشت.
بهرام قاسمی سخنگوی وزارت‌خارجه رژیم هم فقط در مورد حرفهای تیلرسون موضعگیری نمود و نسبت به اظهارات دیگران علیه رژیم ساکت بود.
جهانگیری معاون اول آخوند روحانی نیز گفت: «تهران انتظار دارد که اتحادیه اروپا در برابر طرفی که قصد نقض این توافق بین‌المللی را دارد، مقاومت بیشتری از خود نشان دهد و از آسیب رسیدن به برجام جلوگیری کند.»[7]
کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی رژیم نیز گفت: «لزوم اقدام عملی اروپاییها در مقابله با آمریکاییها حتماً خواسته ماست و آنان باید به واشینگتن فشار بیاورند.»[8]
در میان این موضعگیریها، جای موضعگیری خامنه‌ای به‌عنوان شخص اول نظام، ماههاست که خالی است، البته او (روز سه‌شنبه 15آذر) به‌مناسبت میلاد پیامبر در صحنه ظاهر شد، اما باز هم به مسائل اصلی روی میز رژیم و برجامها، یعنی برنامه موشکی، حقوق‌بشر و سیاستهای مداخله‌گرانه رژیم در منطقه اشاره نکرد و در عوض از احتمال وقوع جنگ توسط آمریکا، ابراز نگرانی کرد.
به این ترتیب اظهارات خامنه‌ای در برابر سفیران برخی کشورهای اسلامی در تهران، به‌طور غیرمستقیم به‌مسائل روز مربوط می‌شد و با حرفهای معمول او متفاوت بود. او که این بار زبان تهدید و شعار را به‌کام کشیده و به‌قول خودش «زبان نصیحت» را به‌کار گرفته بود، با آشکار کردن ضعف شدید نظامش گفت: «زبان ما در مقابل دنباله روهای آمریکا در منطقه، زبان نصیحت است و بنا نداریم به حرفهای برخی جهّال پاسخ بدهیم اما آنها را نصیحت می‌کنیم...»
در همین مراسم، روحانی هم صحبت کرد و واضحتر از خامنه‌ای، خواستار مذاکره شد و گفت: «جمهوری اسلامی ایران همواره به‌دنبال صلح و ثبات در منطقه و... خواهان حل مشکلات از طریق مذاکره می‌باشد».
این سخنان از زبان ولی‌فقیه و رئیس‌جمهور نظام، همزمان با اجلاس ناتو در بروکسل و مواضع قاطعی که در این اجلاس علیه رژیم ابراز شد، معنای خاص خود را دارد. برای روشنتر شدن صحنه می‌توان نگاهی هم به مطالب رسانه‌های حکومتی در همین یکی دو روزه اخیر انداخت:
روزنامه جوان وابسته به سپاه پاسداران (14آذر): «آمریکاییها به‌دنبال تحریمهای جدید و شدید علیه جمهوری اسلامی با هدف تحمیل برجامهای دیگر هستند... در واقع اروپاییها هم برای محدودسازی برنامه موشکی و ایجاد تغییر در موقعیت منطقه‌یی جمهوری اسلامی با آمریکاییها اشتراک نظر دارند. مواضع ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه در خصوص برنامه موشکی، دقیقاً همان مواضع دولت ترامپ است.»
روزنامه حکومتی رسالت (14آذر): «شنیده شده است اخیراً وزیر خارجه فرانسه نامه‌یی به وزیر خارجه کشورمان نوشته و در آن، سفر ماکرون به تهران را منوط به چند شرط کرده است:
1- شما در سوریه به‌ما امتیاز بدهید تا عربستان حملات هوایی در یمن را کاهش یا متوقف کند.
2- در مورد محدود کردن برد موشکهای به توافق برسیم.
3- مذاکره با عربستان را در دستور کار بگذارید و اجازه دهید آمریکاییها هم در این مذاکرات شرکت کنند.
4- با کنگره صحبت کردم آنها اجرای برجام را منوط به گفتگوهای موشکی و مذاکرات منطقه‌یی کرده‌اند
لذا برای اجرای برجام تن‌دادن به مذاکرات منطقه‌ای و گفتگوهای موشکی ضروری است».
از خلال این مطالب می‌توان دریافت که توهم یا امید رژیم به‌شکاف میان اروپا و آمریکا از بین رفته است؛ کمااین‌که باند روحانی که قبلاً روی این شکاف شرط‌بندی کرده بود، دیگر در این باره چیزی نمی‌گوید. به این ترتیب همان وضعیتی که رژیم از آن هراسان بود، به سرش آمده و اجماع جامعه جهانی علیه رژیم، تعادل‌قوای جدیدی را علیه آن شکل داده که نتیجه‌اش را در تغییر لحن خامنه‌ای و روحانی و سایر مهره‌ها و رسانه‌های رژیم می‌توان دید.
اما آیا «زبان نصیحت» خامنه‌ای و دم زدن او از وحدت در منطقه، همزمان با اعلام آمادگی روحانی برای مذاکره و این‌که «هیچ کشوری نمی‌تواند مدعی بشود که من قدرت برتر در این منطقه‌ام و باید کشورهای دیگر تسلیم من و تابع من باشند».[9] اگر چه سمت و سوی کوتاه‌آمدن را نشان می‌دهد و اگر چه گویای ضعف مفرط رژیم و مشخصاً موقعیت بسیار ضعیف شخص خامنه‌ای است؛ ولی با این همه نمی‌توان قاطعانه نتیجه گرفت که رژیم به‌زودی جامهای زهر سه‌گانه را سر خواهد کشید، چرا که معنای آن به‌قول خود خامنه‌ای «تنزل بی‌پایان» و نفی نظام است. اما از آن سو، ایستادگی در برابر جریان تند تحولات و در برابر جامعه جهانی که تشدید تحریمهای خفه کننده و فرو رفتن در «سیاه‌چالة تحریمها» و نهایتاً خطر مهیب انفجار اجتماعی را به‌دنبال دارد، فرجامی است که بیشترین وحشت رژیم را برمی‌انگیزد. اما در مسیر هر دو راه، مقاومت ایران کمین کرده است؛ همان مقاومتی که رژیم را به این نقطه بن‌بست رسانده، آماده است که تحولات را در هر حال، در جهت نفی رژیم سمت و سو و شتاب بدهد.
[1] تلویزیون رژیم ـ ۱۴آذر
[2] تلویزیون رژیم ـ ۱۴آذر
[3] رادیو آلمان ۱۳آذر
[4] خبرگزاری حکومتی ایرنا ۱۳آذر
[5] سایت العربیه نت ۱۴آذر
[6] خبرگزاری حکومتی آریا ۱۳آذر
[7] خبرگزاری حکومتی ایرنا ـ ۱۳آذر
[8] خبرگزاری حکومتی مهر ـ ۱۳آذر
[9] اظهارات روحانی در چابهار ـ 12آذر
