در پی استقبال دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا از پیشنهاد رئیس جمهوری فرانسه برای ملاقات و مذاکره با حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، آقای روحانی با رد چنین ملاقاتی، هرگونه تغییر در رابطه جمهوری اسلامی با آمریکا را به شرایطی از جمله لغو پیشاپیش تحریم‌ها موکول کرده است.
همچنین، جواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، گفته است که در ملاقات با رئیس جمهوری فرانسه تصریح کرده است که “ملاقات رئیس جمهوری ایران و ترامپ غیرقابل تصور است.”
روز سه‌شنبه، ٥ شهریور، آقای روحانی در مراسم عمیات اجرایی ساخت واحدهای مسکونی شرکت داشت، بدون اشاره مستقیم به موافقت رئیس جمهوری آمریکا با ملاقات با او، اظهار داشت: “ما آنهایی که تحریم بر مردم روا داشتند و تروریسم اقتصادی را بر مردم ایجاد کردند، خاطرمان هست. هرگونه تحول در رفتار ما از توبه آنها آغاز می‌شود.”
وی گفت “آنها باید از راه و مسیر خطایی که رفتند برگردند. با احترام و تکریم، انقلاب و نظام و حقوق ملت ما را به رسمیت بشناسند و از خطاهایشان باز گردند” و افزود: “در رابطه ما با آمریکا بدون اینکه امریکا از تحریم‌ها دست بردارد و دور اشتباه‌هایش خط بکشد، دچار تحول مثبتی نخواهیم شد.”
وی خواستار آن شد که هرنوع حرکتی در جهت کاهش تنش توسط آمریکا صورت گیرد و با اظهار اینکه “تحولات مثبت، کلیدش در اختیار واشنگتن است” افزود: “اگر آنها می‌خواهند در منطقه بزرگ ما از امنیت بیشتربرخوردار باشند و آن طور که ادعا می‌کنند با کشورهای منطقه ما روابط بهتری داشته باشند و آن طور که ادعا می‌کنند و می‌گویند از ایران هیچ چیز نمی‌خواهیم جز آن که ایران بمب اتم نسازد – که این به گفته آنها نیست که ما بمب اتم بسازیم یا نسازیم- ما بمب اتم نمی‌سازیم چه شما بگویید و چه شما نگویید.”
حسن روحانی با رد هرگونه ملاقاتی با رئیس جمهوری آمریکا، گفت: “ما به دنبال عکس (گرفتن) نیستیم اینکه کسی بخواهد با حسن روحانی عکس بگیرد، امکان‌پذیر نیست، فوتوشاپش امکان‌پذیر است، اما ثبت تصویر واقعی آن امکان‌پذیر نیست مگر آنکه آمریکایی‌ها روزی از تمام تحریم‌های ظالمانه‌شان دست بردارند و به حقوق ملت ایران احترام بگذارند؛ در آن زمان شرایط جدیدی خواهد بود که می‌شود فکر کرد و بر اساس آنچه که منافع ملی‌مان خواهد بود حرکت کرد.”
م
همزمان، جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایران – ایرنا – سخنان رئیس جمهوری فرانسه در مورد توافق مقامات جمهوری اسلامی با ملاقات حسن روحانی و دونالد ترامپ را نادرست خواند. وی در مورد اظهارات امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه در مورد آمادگی برای برگزاری این ملاقات گفت: “در سفر بیاریتز گفتم دیداری بین رئیس جمهوری ایران و ترامپ قابل تصور نیست تا زمانی که آمریکا به جمع پنج بعلاوه یک بپیوندد و برجام را اجرا کند، در آن زمان هم گفتگوی دو جانبه‌ای نخواهیم داشت.”
وزیر خارجه ایران گفت: “ما کاملا مشخص کردیم که دولت ایالات متحده و ترامپ، توافق‌هایی که به دنبال گفتگوهای طولانی میان دو کشور بوده است را زیر پا گذاشته و آنچه که اکنون باید انجام شود اجرای توافقات گذشته است و در این زمینه ما هنوز نشانه قابل توجهی از سوی دولت آمریکا ندیده‌ایم.”
به گفته جواد ظریف “مذاکرات بیاتریز در این مورد بود که چگونه می‌توان با اجرای تعهدات طرفین، برجام را حفظ کرد و با توجه به اینکه ایران در سال‌های گذشته تمامی تعهدات خود را در برجام اجرا کرده و بعد از خروج غیر قانونی آمریکا و یک سال بی‌عملی اتحادیه اروپا به مواردی که در ماده ۳۶ برجام هم قابل اجرا بوده است اقدام کرده است چگونه می‌توان شرایط فعلی را به شرایط قبل برگرداند.” اشاره آقای ظریف به کاهش عمل جمهوری اسلامی ایران به تعهدات در برجام است.
وزیر خاجه جمهوری اسلامی اروپائیان را به عمل نکردن کامل به تعهداتشان متهم کرد و گفت: “متاسفانه اروپایی‌ها برای اینکه اقدامات و تعهدات خودشان را انجام دهند به برخی مجوزها از طرف آمریکا نیاز دارند که از نظر ما این وضعیت، شرایط خوبی را برای آینده روابط بین‌الملل نشان نمی‌دهد که کشورهای مستقل برای انجام اقدامات قانونی نیاز به اخذ مجوز از دیگر کشورها داشته باشند.”
روز یکشنبه، آقای ظریف با هواپیما به بیاریتز، محل برگزاری اجلاس سران کشورهای گروه ٧ عزیمت کرد و پس از چند ساعت مذاکره با وزیر خارجه و رئیس جمهوری فرانسه به تهران بازگشت. یک روز پس از این دیدارها، حسن روحانی گفت که “حاضرم به خاطر مردم با هر شخصی دیدار کنم.”
روز گذشته، امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه در یک نشست خبری مشترک با دونالد ترامپ، همتای آمریکایی خود در پایان اجلاس سران کشورهای عضو گروه ٧ اعلام کرد که از طریق جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، تماس‌های مثبتی با مقامات جمهوری اسلامی برقرار شده و از توافق آنان با دیدار حسن روحانی و دونالد ترامپ ظرف چند هفته آینده خبر داد. وی گفت که فرانسه به نمایندگی از کشورهای باقیمانده در برجام، وظیفه ترتیب دادن این ملاقات را برعهده گرفته است.
در همین نشست خبری، آقای ترامپ گفت که از این پیشنهاد استقبال می‌کند و افزود که در صورتی که شرایط مناسب باشد، این ملاقات می‌تواند ظرف چند هفته آینده انجام شود.
به گفته رئیس جمهوری فرانسه، تحرک دیپلماتیک برای حل اختلاف ایالات متحده آمریکا با ایران به ابتکار آن کشور آغاز شد و در جریان آن، از وزیر خارجه ایران دعوت به عمل آمد تا در محل برگزاری اجلاس سران با وزیر خارجه فرانسه و خود او ملاقات کند. محتوای این مذاکرات فاش نشده و معلوم نیست چگونه مقامات فرانسوی از این گفتگوها نتیجه گرفتند که مقامات جمهوری اسلامی با مذاکره بین آقایان ترامپ و روحانی موافق هستند.
خبر توافق آقای ترامپ با ملاقات با حسن روحانی و “موافقت تهران” با چنین ملاقاتی از جمله اخبار مهم روز گذشته در سطح جهانی بود. با اینهمه، این خبر در رسانه‌های عمده داخل ایران انعکاس محسوسی نداشت. تنها حسین شریعتمداری، سرپرست موسسه کیهان که از او به عنوان یک روزنامه‌نگار تندرو نام برده می‌شود، هرگونه ملاقات آقای روحانی با رئیس جمهوری آمریکا را ناقض اظهارات قبلی او و “دیوانگی” توصیف کرد و آن را زیانبار و مردود دانست.
هنوز مقامات آمریکایی و فرانسوی نسبت به اظهارات رئیس جمهوری و وزیر خارجه ایران واکنشی نشان نداده‌اند.
